Is Harry Potter een Amerikaan?

Telkens de Britse historicus Timothy Garton Ash een column schrijft in The Guardian neemt De Standaard die over. Ik weet niet waarom. The Guardian is de meest linkse van alle Britse kranten, en kwam zopas nog in het nieuws omdat het een stagiair-journalist in dienst had die lid was van een groepering die aanleunt bij al-Qaeda. Vandaar dat Melanie Phillips van al-Guardian spreekt. (Ware er niet Mia barones d’Oornaert bij DS, dan spraken we misschien ook van al-Standaard. Nu spreken we, omwille van Jean Vanempten, van al-Tijd).

Ik weet dus niet wat DS met Timothy Garton Ash (TGA) heeft. Van mij mag men aan de Gossetlaan zijn stukken trouwens overnemen, maar er verschijnen zoveel andere interessante, veel originelere columnisten in de Britse pers met een naar mijn mening meer realistische kijk op de buitenlandse politiek (zoals Lord William Rees-Mogg in The Times, of de onovertroffen Mark Steyn in The Daily Telegraph) dat de lezer van DS die zijn beeld enkel door TGA laat vormen, geen realistische kijk heeft op het Angelsaksische wereldbeeld.

Met enige vertraging lees ik vandaag een interview met TGA in De Standaard der Letteren van 14 juli. Het interview werd overgenomen uit NRC-Handelsblad en gaat over TGA’s recentste boek “Free World.” Opnieuw is me onduidelijk waarom DS dit vrij banale twee pagina lange interview overneemt, want iets anders dan wat de DS-lezer al weet uit de eerder in DS verschenen columns van TGA leert hij er niet uit. TGA vindt, zoals bekend, de regering Bush “de meest rechtse, meest nationalistische sinds mensenheugnis,” noemt de uitslag van de Franse en Nederlandse referenda “een enorme terugslag” en ergert zich aan het feit dat de Europeanen, “tot in een gemeentehuis ergens in Slovakije,” alles weten over Amerika, maar niets over China, India en Afrika: “Sterker nog, wij Europeanen weten beter wat er aan de hand is in Washington dan in elkaars landen,” aldus een verontwaardigde TGA.

Het gaat niet alleen om de dominantie van de Amerikaanse politiek, maar ook van de Amerikaanse cultuur, vervolgt TGA. “De boeken waar iedereen van gehoord heeft, zijn Amerikaanse boeken: Huntingdon, Kagan, Michael Moore.” TGA noemt dat “bedroevend,” want “een teken van afhankelijkheid.”

Zijn anti-Amerikanisme verblindt hem echter. Als men momenteel over een boek praat, heeft heel de wereld het over Harry Potter van J.K. Rowling. Die is niet Amerikaans, maar Schots. En toch kent men Rowling en haar held tot in het kleinste gat in Slovakije. De voorbije jaren had iedereen het over de film-trilogie “Lord of the Rings” van Peter Jackson. Die komt niet uit Amerika, maar uit Nieuw-Zeeland (landje van amper 4 miljoen inwoners). En toch werden zijn films bekeken tot in het kleinste gat in Slovakije. TAG zelf is evenmin een Amerikaan, maar een Engelsman, en toch verschijnen zijn columns in linkse media tot in bijna elk gat in Europa (met inbegrip van – dankzij DS – Vlaanderen).

Niet Amerika domineert de wereld, maar de Engelse taal domineert de wereld. Uiteraard is dit ten dele omdat Amerika, de enig overgebleven wereldmacht, Engelstalig is, maar het feit dat “Europeanen beter weten wat er aan de hand is in Washington dan in elkaars landen,” ligt aan het feit dat Engels de universele taal is. De Europeanen, tot in het kleinste gat van Slovakije, kennen immers niet alleen George Bush veel beter dan de leiders van China, India en Afrika of zelfs van hun eigen buurlanden, maar ook Tony Blair.

Moeten we dat betreuren? Ik vind van niet. De Angelsaksische politieke filosofie is veel vrijheidslievender dan de continentaal-Europese (zoals de Franse, Duitse en Russische) en Chinese, Indische en Afrikaanse. Het is daarom maar goed dat de Amerikaanse (en Britse) politiek ons meer beïnvloedt dan de continentaal-Europese en die van China, India, Afrika.

Toch eigenaardig dat als DS een Angelsaksische politieke commentator week na week op zijn pagina’s opneemt, het uitgerekend de meest continentaal-Europese en minst Angelsaksische van alle Angelsaksische politieke commentatoren is. Mogen de lezers in Vlaanderen niet eens proeven van de vrijheidslievende geest die er momenteel, dankzij de Angelsaksers, door de wereld waait?