Zij kon het liegen niet laten, de Vlaamse ochtendkrant. Nadat zij schoorvoetend het lang geloochende feit begon toe te geven dat er objectief “een samenlevingsprobleem” bestaat, werd uitgekeken naar een volgende leugen om op terug te vallen, want het volle licht van de nuchtere feiten is voor sommigen blijkbaar ondraaglijk. En de nieuwe leugen is welbeschouwd nog ambitieuzer dan de vorige: er zijn eigenlijk geen immigranten, en in ieder geval hebben zij geen eigen stemgedrag.

Aanleiding was de verbeeldingloze en flauwe manier waarop Antwerpse VB-leiders en hun voetvolk hun “overwinningsnederlaag” probeerden weg te verklaren. De afwezigheid van het underdog-effect van 2004 (na het gerechtelijk partijverbod) was hun blijkbaar niet opgevallen, noch het doorprikken van de zeepbel van het Visa-schandaal, de vrijspraak voor de gewraakte Luc Lamine of het schrikeffect van de racistische schietpartij. Wel was het ondermeer de schuld van de media, net alsof die zich nu vijandiger opgesteld hadden dan al de vorige keren. Of het lag aan het “vals spel” van Janssens, alsof zijn expertise in reclamecampagnes niet bekend was, en alsof hij niet het recht had om zijn vernuft te gebruiken. Het was dus gemakkelijk om op dergelijke smoesjes in te hakken en leedvermaak te tonen met die doorzichtige VB-pogingen om de stagnatie een dapper gezicht op te zetten.

Maar de verklaring dat “Ahmed en Fatima” het verschil gemaakt hebben, dat was geen smoesje. Natuurlijk hebben de allochtonen een heel apart stemgedrag, namelijk tegen het VB en overwegend vóór eigen etnische kandidaten. De cijfers van het contingent allochtone kiezers waren bij voorbaat ongeveer bekend, net als de stadsvlucht van de autochtonen, en mij heeft het verbaasd dat het VB in die omstandigheden nog een serieuze (weliswaar laatste) vooruitgang verwachtte. De omvang van de verschuiving binnen de coalitie was een verrassing, ook ik had niet zien aankomen dat de lijst-Janssens de grootste fractie zou worden. Maar dat het VB in ’t Stad aan zijn plafond zat, dat lag toch voor de hand?

De immigrantenstem speelt een hoofdrol in meerdere tendenzen van deze stembusslag, niet alleen de plafonnering van de VB-opgang. De overgrote meerderheid van de politiek participerende immigranten troept samen in het socialistische kamp, dus in concentratiesteden doet de SP.a het inderdaad goed, in Antwerpen zelfs spectaculair. CD&V heeft daar twee sterke allochtone kandidaten, Nahima Lanjri en Ergün Top, en houdt goed stand. De liberalen hebben de allochtone kiezer nog niet bereikt, en dat verklaart voor een deel hun nederlaag.

De Groenen voelden het negatieve effect van deze trend al in 2003 en 2004, want daarvóór stemden vele immigranten voor hen, wegens het zuiverst in de multiculturele leer. Inmiddels hebben de Fauzaya Talhaoui’s beseft dat de socialisten hun veel meer te bieden hebben, namelijk deelname aan de reële macht annex verdeling van postjes. Op het verkiezingscongres van de ecologisten zoemde de VRT-camera in op een neger die daar breed lachend doch eenzaam tussen het lelieblanke Groen!-publiek zat, letterlijk de uitzondering die de regel bevestigt: de doorsnee allochtoon verkiest macht voor het eigen volk boven natuurbescherming. Zo sterk als de Vlaamse cultuur hem interesseert (getuige zijn afwezigheid op de in zijn eigen belang gehouden 0110-concerten), zo veel geeft hij om de Vlaamse natuur. De gekleurde kiezer heeft de groene partij de rug toegekeerd, en daar betaalt zij zwaar voor.  

Andere linksen, zoals socioloog Jan Hertogen, gaan pal in tegen de partijlijn van De Morgen en beklemtonen juist de hoofdrol van de allochtone stem. Voor hen hebben de allochtonen “de democratie gered” en is het een schande dat Janssens en andere winnaars hen daar niet uitdrukkelijk voor bedankt hebben. In dezelfde lijn ligt de roep om Fauzaya Talhoui tot schepen te benoemen als geste naar het kiezersblok dat haar partijenkartel aan de zege geholpen heeft. Anders is Janssens zelf racist, nietwaar?

De drukte omtrent deze ontwikkelingen is volkomen kunstmatig, want ze lagen in de lijn der verwachtingen en waren uiteindelijk doelbewust geregisseerd. CGKR-directeur Johan Leman zei in zijn tijd al dat de immigratie de betekenis van het “eigen volk” uitholde en de grond onder de voeten van het VB zou wegnemen. Daags na de verkiezingen deed Tom Lanoye op de radio zijn duit in het zakje van het anti-VB-leedvermaak met een toespeling op Bertold Brecht: “Als het VB niet tevreden is met het stemgedrag van zijn eigen volk, dan moet het maar een ander volk kiezen.” Als bon mot was dat een misser, want het VB heeft helemaal niet de macht noch de wens om een andere volk te kiezen (met de woorden van Hugo Schiltz: “Dit is mijn volk, ik heb er geen ander”), terwijl degenen die wél de macht hebben, namelijk Lanoye’s eigen sponsors, de richtlijn van Brecht al lang toepassen. Het was juist het openlijk geafficheerde opzet van het Belgisch bestel om de fout stemmende Vlamingen door betrouwbaarder Nieuwe Belgen te vervangen, en van dat beleid hebben we nu de eerste klinkende resultaten gezien.

Is de politieke opmars van de allochtoon als kiezer, afgevaardigde of bestuurder een probleem? Niet noodzakelijk, tenzij het minister-presidentschap van Yves Leterme dat is. Leterme is naar eigen zeggen een geboren Waal en immigrant, die zich tijdens zijn schooltijd behoorlijk in het Vlaamse volk geassimileerd heeft. Op die voorwaarde is dat dus geen probleem.

Na de doodslag op Joe van Holsbeeck zei Tom Lanoye in een TV-debat heel zinnig dat het VB nu eindelijk eens moest zeggen welke visie het heeft op de toekomst van de allochtonen in Vlaanderen: is het nou “opkrassen”, en zoniet, wat dan wel? In de praktijk dunkt mij dat die vraag herhaling verdient en een duidelijk antwoord, maar in theorie heeft Frank Vanhecke dat antwoord al gegeven: “Vlaming met de Vlamingen worden”.

Dit schijnt te betekenen dat hij geen bezwaar heeft tegen een schepen Talhaoui of burgemeester Koçak, mits zij zich Vlaming voelen. Is dit laatste het geval? Een nadere analyse van de kiesresultaten (toch de beste opiniepeiling) kan ons daarover veel leren. Een goed criterium zou kunnen zijn: hebben Vlamingen en allochtonen in gelijke verhouding voor Vlaamse en allochtone kandidaten gestemd? Het antwoord op die vraag kent u al. Maar wat niet is, kan nog komen, zo zeggen de optimisten.