Vorig jaar kregen alle VRT-medewerkers het vierde nummer van het pretentieuze en peperdure vierkleurenblad “The Building” toegestopt: de ridicule naam die het “innovatieproject” van Canvas dekt. Het blad barst van de holle frases en de gebakken lucht. Maar dat is normaal met een “netmanager” (baas in gewoon Nederlands) die zijn sporen verdiend heeft bij VTM als hoofdredacteur van het magazine voor seksgestoorden (ofte Telefacts) en vorstelijke hansworsten (ofte Royalty). Bart de Poot wil “nog meer belangstelling vanwege de actieve ontdekkers”, zij het “met behoud van de meerwaardezoekers”. Hij maakt zogenaamd 15 afspraken met kijkers “die vast en zeker op zoek zullen gaan naar nieuwe uitdagingen”. En dan volgt een resem inschone intenties over duiding, cultuur, wetenschap, satire, culturele exploratie enz... Kortom, het neusje van de tv-zalm.

En nu kijk ik een jaar later naar het lijstje met de meest succesvolle en verdiepende programma’s van Canvas en ik lees: 1. Veldrijden 2. & 3. Tennis 4.& 5. Voetbal 6. Veldrijden 7. Tennis 8. Veldrijden 9. Tennis. Op 10 verschijnt een vreemde eend in de bijt: Panorama, het eerste programma dat zelfs beantwoordt aan een van die 15 afspraken (afspraak 2 met de uiteraard Engelse benaming “Current Affairs”). Maar iedereen die duiding, wetenschap, gelaagde fictie enz. wil zien, weet dat alles op de schop gaat zodra Clijsters een wedstrijd laat uitlopen.

Poot beloofde vorig jaar als één van zijn 15 afspraken een programma “met een kritische kijk op de kosmopolitische cultuur”. Dat werd in de praktijk genieten van het schurftrandstaddialect van ene Rick de Leeuw. Natuurlijk kon men geen Nederlander vinden die wel verstaanbaar praat en die zelfs Jos van de Loo kent want bij productiehuis De Filistijnen van Wyndaele hebben ze maar één Nederlandse vriend. Ook afspraak 4 (diepgaand gesprek) is een jaar later volkomen geslaagd als u een fan bent van de onvermijdelijke Rik Torfs (volmaakt gekarakteriseerd in Knack als “Rik is overal zoals Hij die hij eigenlijk verondersteld wordt te dienen.) Zelfs de “Dwarskijker” van het hoerige Humo kon de meerwaarde van Torfs in “Nooitgedacht” niet achterhalen. Het programma heeft wel enige “jalousie de métier” opgewekt. Ene Geert Buelens, auteur en hoogleraar moderne Nederlandse literatuur, noteerde in De Morgen dat “sinds Bart de Poot netmanager werd, heeft het (= Canvas) zich in alle opzichten ontwikkeld en verdiept.” Deze open sollicitatie om ook op TV te komen in om het even wat is nog altijd niet beantwoord. Buelens kwijlt wel bij het verbeterde filmaanbod. Correct: “Fallen Angels” en “Suzhou River” om 23 u 40 en “State and Man” om 23 u 55.

Het hemd is me natuurlijk iets nader dan de rok en dus interesseert mij vooral afspraak 6. Geschiedenis: “Canvas vertelt verhalen die relevant zijn om het heden te begrijpen.” Het wekelijks geschiedenisprogramma “Histories” op donderdagavond was in de woorden van Poot “een van de succesrijkste programma’s.” Geregeld keken meer dan 300.000 kijkers en dus reden te meer voor Poot om er zijn tengels naar uit te steken. Het programma verhuisde naar de maandagavond waar het op de eerste werkdag van de week vrij vlug achteruitboerde. Een onnozele hals uit Poots omgeving doopte de duidelijke reekstitel om tot “Keerpunt”. Een paar vrienden hebben me bevestigd dat ze uit principe nooit kijken naar die producten van het fakkelclubje. Ze verwarren “Keerpunt”  met “Lichtpunt” van de logebroeders. Daarenboven dekt de vlag de lading niet. De meeste behandelde onderwerpen zijn geen keerpunt in onze geschiedenis. De weigering van Baudouin bijv. om de abortuswetgeving niet te ondertekenen had geen enkel gevolg want hij bleef gewoon op zijn sinterklaastroon zitten. Er valt ook wel een en ander op de vormgeving te zeggen. Reconstructies met acteurs die hoe vaag ook gefilmd in de verste verte niet eens gelijken op Dehaene, Wathelet of welke bekende politicus ook zijn geen succes en leiden maar af van de inhoud. Daarenboven worden in “Keerpunt” op onregelmatige momenten eigen programma’s afgewisseld met  peperdure buitenlandse reconstructies, meer speelfilm dan documentaire, zoals “De slag aan de Somme”. De gevolgen van De Poots ingrepen zijn er dus naar. Geleidelijk zijn de kijkcijfers ingezakt. ‘Keerpunt’ is daarmee representatief voor de algemene achteruitgang van het ratjetoe dat Canvas geworden is, al zal Poot natuurlijk er op wijzen dat de Champions’ League niet meer des Canvas is.

De toekomst van de geschiedenisfrequentie ziet er overigens voorbeeldig uit want in het voorjaar van 2007 werden we echt verwend. Er kwam een draak à la Grootste Belg: in dit geval het Grootste Vernieuwd Monument. Hotemetoot Bart Somers probeerde om de Mechelse Sint-Romboutstoren te ontsieren met een reusachtig 19de-eeuws uurwerk. André Malraux schoonde indertijd in Frankrijk alle gotische torens met zo’n staaltje wansmaak op maar wat kende Malraux nu van cultuur, geschiedenis en kijkcijfers ?

Ook Woestijnvis mag weer eens aan de strooppot likken. Vandenhaute en Co hebben een contract voor x uren tv en ze mogen dat gewoon naar believen vullen. En dus gaan ze met “Sport en Geschiedenis” de historische honger stillen en “de verhalen vertellen die relevant zijn voor het heden” zou Poot zeggen. En natuurlijk kunnen dan de rijke VRT-archieven, betaald met belastingsgeld, weer gratis geplunderd worden. Maar wie Vandenhaute zaait, zal uiteraard ook Crabbé oogsten. Zijn bedrijf “De Mensen” mocht de spits afbijten en rond nieuwjaar al onze historische behoeften bevredigen met programma’s over “De Rode Duivels in Mexico”. Daar zat sportminnend Vlaanderen op te wachten!

Najaar 2007 hebben de privébedrijven nog niet in beslag genomen. Dus denkt u dat er dan misschien weer echte historische documentaires zullen opduiken “ die relevant zijn voor het heden”? Ja, er komt entwat. De Poot heeft kijkcijfers bestudeerd en hij bewijst zijn kennis van de geschiedenis. Hij is teruggekeerd naar de duistere middeleeuwen van 1998 en heeft daar een topper gevonden over de zes moorden van Freddy Horion in het Gentse. (Wie dat programma gemaakt heeft ? Euh… ikzelf met mijn medewerker Guido Martens).
De geschiedenis van Horion haalde 407.000 kijkers en inspireerde Poot om programma’s te bestellen over andere seriemoordenaars als… Luc Lamine en Anthonieke de Clerck. Indertijd kreeg ik het volledige juridisch dossier van procureur-generaal Schins maar ik betwijfel echt of Bart van Lysebeth zijn Lamine-mappen zal overhandigen aan de Keerpuntredactie. Voor een oud-hoofdredacteur van Telefacts is dat wellicht geen probleem. Waarschijnlijk integendeel, want kennis leidt nog al eens tot nuances.

Maar laten we niet te negatief zijn. “The Building” heeft ook positieve dingen opgeleverd: een volledig uitgebouwde hofhouding aan de top, bijvoorbeeld. Want buiten een netmanager en een adjunct-netmanager kan Canvas niet zonder marketingverantwoordelijken, art directors, stafmedewerkers strategie, netadviseurs, creatieve coaches, autopromotors en natuurlijk webmedewerkers.

Want ook Canvas zal “crossmediaal” zijn of niet zijn! In de praktijk houdt het net van De Poot er de saaiste website van de planeet op na: meer dan wat magere programmagegevens, schriele fotootjes en oudbakken links zijn er niet op te vinden. Over de glorieuze crossmediale toekomst is inmiddels, zoals over de hele omroep, de schaduw van een aangekondigd financieel débacle gevallen. Dat leidt verdoken technische werkloosheid bij de vaste medewerkers. Misschien zit er aan “The Building” nog wel een achterdeur om die buiten te werken?