Recensies schrijven bij slechte boeken lijkt mij een fluitje van een cent. Altijd al had ik niets liever willen doen, maar ik lees geen slechte boeken. De stamina ontbreken mij. Slechte krantenartikelen zijn het uiterste dat mijn maag verdraagt.
Iets schrijven bij een goed boek, is een stuk lastiger. Zeker als het een boek betreft dat op zijn beurt niets anders doet dan weer andere boeken recenseren, zowel goede als slechte. Als de auteur daarbij nog iemand is die Chinees spreekt, wordt het hachelijk.

Uit de flaptekst van het boek dat voor mij ligt, en dat “Het boek bij het Boek” heet, maakte ik op dat de auteur, dr. Koenraad Elst, naast Chinees ook Iraans verstaat, Indisch, en zelfs Sanskriet. En in het boek zelf geeft hij toelichting bij diverse Arabische termen. Want de ondertitel zegt nog: “recensies over islam en koran, 1992-2008”.

Een mens zoals u of ik, lezer, die nog wat Latijn heeft opgespaard, of misschien zelfs een letter Grieks, weet dan dat hij het zijne moet meepikken. Tolle, lege.

Maar zo afschrikwekkend als mijn woorden laten uitschijnen, is deze dr. Elst niet. Integendeel. Ik meen zelfs dat de doorsnee hoofdredacteur van een kwaliteitskrant zijn teksten goed zou kunnen begrijpen. Of zij ook de humor ervan zouden inzien laat ik in het midden, want Elst valt hun heilige huisjes aan, en zulke dingen liggen gevoelig.

En Elst ís in zekere zin ook onbarmhartig, want auteurs die door deze journalisten ernstig worden genomen –of ze die ook achter de kiezen hebben is hier niet de vraag– zoals de Amerikaanse ex-non Karen Armstrong, of de roemruchte predikant Tariq Ramadan, of nog de lekenhelper Rik Pinxten, of in het wat lichtere genre een Lucas Catherine, zij worden door hem niet enkel met een ironische maar vaak ook met een luidop grappige zin weggeblazen. En erger: ze worden tegelijk met citaten en feiten geconfronteerd die zij liever niet wensen te kennen.

Het boek van Elst bestaat, zoals gezegd, uit een verzameling van boekrecensies en beschouwingen die hij al een kleine twintig jaar in vele tijdschriften publiceert, maar die nooit of nooit de Kwaliteitskranten inkwamen. Elst schreef wel voor bv. Trends, TeKoS, Nucleus, Punt, ’t Pallieterke, Doorbraak en The Brussels Journal. Zoals hij in zijn inleiding zegt:

“Dat waren of zijn eerder marginale media, van flamingantische en/of conservatieve signatuur.”

Zoiets moet zijn redenen hebben. Misschien gaan een Vandermeersch of een Desmet er van uit dat ze in het eigen huis competentie zát hebben? Dwaasheid is een vorm van geluk, hoor je wel eens.

Wat de heren hier kunnen nagaan, zal een verrassing voor hen zijn: dit zijn stukken die na tien of vijftien jaar nog belangwekkender zijn vaak, dan toen ze geschreven werden. En natuurlijk komt dat door de indrukwekkende eruditie van Elst, en door zijn intellectuele eerlijkheid. Maar niet minder ook door zijn prachtige, afstandelijke, evenwichtige en grappige schrijfstijl.

Om iets over de uitgave zelf te zeggen: die is zoals het hoort, met zelfs een perfect personen- en zakenregister. Dat zie je niet elke dag, en de uitgever “Yang Books” verdient een pluim.

Veel van wat dr. Elst heeft geschreven was gelukkig ook op het Web al te vinden. Maar dat het nu in boekvorm gedrukt staat is een zegen, want zoals de auteur nog zegt:

“De belanghebbenden die mijn islamkritiek altijd met vage dooddoeners hebben proberen te smoren, worden hierbij uitgenodigd om met de tekst in de hand eens aan te wijzen welke bewering of zinsnede er eigenlijk zo aanstootgevend is, laat staan onjuist.”