De inkt voor de artikelen over de laatste peiling van La Libre Belgique was nog niet goed droog, of daar verschenen al de resultaten van een nieuwe peiling van De Standaard/VRT met radicaal andere resultaten. Wie begin deze week nog afgeschreven werd met historisch verlies, mocht zich dit week-end reeds verheugen over een «remonte». Wat moeten we daar allemaal van denken?

CD&V is één van de weinige Vlaamse partijen die in de twee peilingen een gelijkaardig resultaat neerzetten. Historisch gezien blijft de partij het slecht doen, al is het een ietsje minder slecht bij De Standaard/VRT dan bij La Libre Belgique. De partij heeft echter het geluk dat de rest van het partijpolitieke landschap in Vlaanderen zo verdeeld is dat ze met amper iets meer dan twintig procent van de stemmen het marktleiderschap kan blijven opeisen.

Open Vld scoort dan weer opvallend goed bij De Standaard/VRT, in tegenstelling tot de ronduit miserabele score die de partij toebedeeld kreeg bij La Libre Belgique. Nu ja, wat heet «goed», want met 17,6% van de stemmen komt de partij precies in het midden uit tussen haar verkiezingsuitslag van 2007 en die van 2009. Niet bepaald een score dus om alvast de champagnekurken te laten knallen.

Zoals Open Vld veel beter bij De Standaard/VRT scoort dan bij La Libre Belgique, zo scoort N-VA er veel slechter. Maar ook hier relativeert een vergelijking met de verkiezingsuitslagen van 2007 en 2009 die «slechte» score: in 2007 zat die partij nog in een kartel met CD&V en zou niemand er zijn hand voor in het vuur gestoken hebben dat de partij op eigen houtje de kiesdrempel van vijf procent zou kunnen halen. Verleden jaar kwam ze echter verrassend op 13,1% voor het Vlaams Parlement (en 9,9% voor het Europees Parlement) uit. Maar de eerste peiling die de partij op een verlies zet tegenover 7 juni 2009 moet nog verschijnen, en de enige andere partij die dat ook kan zeggen is… Groen!

Het hoogte- en relatieve dieptepunt dat N-VA deze week heeft moeten ondergaan is echter wel een mooie illustratie van hoe zeer een goede peiling een vergiftigd geschenk kan zijn. Op die manier kan deze peiling op haar beurt een zegen voor N-VA zijn, doordat de verwachting nu iets getemperd zijn, en N-VA de komende weken misschien toch niet de hond zal zijn die aangevallen en geslagen moet worden. Het kan een voordeel zijn wanneer Jean-Luc Dehaene eindelijk zijn voorstel tot oplossing (?) van het vraagstuk-Brussel-Halle-Vilvoorde op tafel zal leggen.

Die andere Vlaams-nationalistische partij, Vlaams Belang, doet het bij De Standaard/VRT ook opvallend slechter dan bij La Libre Belgique. Hier moet echter de nuance aan toegevoegd worden dat de partij het deze keer dan toch beter doet dan de historisch lage score die ze in oktober verleden jaar bij dezelfde peiler toebedeeld kreeg. Als de waarheid ergens in het midden tussen de ene en de andere peiler ligt, betekent dit dat de partij op dit ogenblik haar score van de laatste verkiezing min of meer vasthoudt. Dit is nog geen score om verheugd over naar huis te schrijven, maar toch beter dan wat de partij kon vrezen na de negatieve persaandacht die de partij de laatste weken en maanden heeft moeten ondergaan.

Een partij waarover beide peilers het wel opvallend eens over zijn, is de sp.a. De partij staat eigenlijk status quo, met een lichte neiging tot winst, al is die statistisch niet significant. Of de sp.a daar zo tevreden over kan zijn is natuurlijk een andere vraag, want vergeleken met een paar jaar geleden staat de partij duidelijk op een verlies. De resultaten van de laatste peilingen lijken echter wel te suggereren dat de achteruitgang voorlopig gestopt is, en dat er misschien zelfs een begin van een herstel is gemaakt.

Die andere linkse partij, Groen!, doet het traditioneel beter bij De Standaard/VRT dan bij de andere peilers, maar komt deze keer op exact hetzelfde resultaat uit als bij La Libre Belgique. (Dat de partij het in de peilingen vaak beter zou doen dan bij de verkiezingen, zoals Bart Sturtewagen zaterdag in De Standaard beweert, is klinkklare onzin, en het volstaat te verwijzen naar 2004 en 2006 om dat aan te tonen).

Tot slot dan nog Lijst Dedecker, dat het in deze peiling iets beter doet dan in die van La Libre Belgique. De kiesdrempel lijkt daarom alweer een beetje verder weg, maar men zal zich bij die partij toch zorgen moeten blijven maken over die kiesdrempel. In België is het immers voor een partij niet voldoende dat ze regionaal iets boven de kiesdrempel zweeft om in alle kieskringen zetels binnen te halen, en het verschil tussen een 5,5% eerder vorige week en 7,4% dit week-end laat zich voelen in de prognose voor de zetelverdeling voor het Vlaams Parlement.

Die prognose, die alweer erg gelijklopend is met een simulatie die Bart Maddens uitvoerde voor de federale Kamer, toont aan dat met de resultaten van de laatste peiling, de verhoudingen tussen de Vlaamse partijen in het Vlaams Parlement niet zo erg veel zouden verschillen van vandaag. CD&V blijft afgetekend de grootste partij, gevolgd door vier min of meer even grote partijen Open Vld, sp.a, N-VA en Vlaams Belang. Een ander verschil is, zoals reeds vermeld, dat Lijst Dedecker een heel pak zetels extra zou halen dankzij een comfortabelere afstand tegenover de kiesdrempel. Qua mogelijke coalities verandert er eigenlijk niet zo heel veel: met deze zetelverdeling zijn alleen CD&V–Open Vld–sp.a, CD&V–Open Vld–N-VA en CD&V–sp.a–N-VA mogelijk als we ons willen beperken tot slechts drie partij en aannemen dat het cordon sanitaire intact zou blijven. Een paars-gele coalitie van Open Vld, sp.a en N-VA zou deze keer drie zetels tekort hebben voor een meerderheid in het Vlaams Parlement. CD&V hoeft zich voorlopig dus nog geen zorgen te maken dat ze eventueel uit de Vlaamse regeringsboot zou vallen.

De bijna gelijktijdige verschijning van deze peiling en die van La Libre Belgique, met bovendien enkele opvallende verschillen tussen de twee, heeft ervoor gezorgd dat alvast De Standaard en de VRT zelf niet rond de vraag heen konden wat de oorzaak zou kunnen zijn van die verschillen. Beide media doen daarbij uiteraard hun best om vooral hun eigen peiling naar voren te schuiven als de meest betrouwbare – en wie kan hen dat eigenlijk verwijten? Het grote verschil tussen de twee peilingen is de wijze waarop ze uitgevoerd werden: TNS-Media/Dimarso doet dat via een toevallige steekproef op basis van telefoonnummers (inclusief mensen die alleen maar een GSM-nummer hebben), terwijl IPSOS voor La Libre Belgique een (zelfselecterend) internetpanel gebruikt.

Nu hoeft dat laatste niet te betekenen dat de resultaten van IPSOS slechter zouden zijn dan die van TNS-Media/Dimarso, op voorwaarde natuurlijk dat IPSOS over een voldoende groot panel zou beschikken en zorgt voor een correcte weging van de resultaten. Wat de grootte van het panel betreft, vrees ik echter dat IPSOS schromelijk tekort schiet, zeker als je de bedenking maakt dat het veel goedkoper is een internetpanel uit te breiden dan een telefonische enquête. In ieder geval konden de peilingen van La Libre Belgique bij de laatste verkiezingen de vergelijking met die van De Standaard/VRT niet zo goed doorstaan, en het is eigenlijk merkwaardig dat IPSOS zelf nog geen maatregelen in dat verband heeft ondernomen. Ik ben dan ook geneigd meer geloof te hechten aan de resultaten van De Standaard/VRT, ook al hoop ik persoonlijk dat La Libre Belgique dichter bij de waarheid zit, in ieder geval wat betreft de uitslagen van de Vlaamsgezinde partijen.

Bijlage: Overzicht alle peilingen in Vlaanderen sedert 2004 (PDF).