Deze week publiceerde La Libre Belgique de resultaten van de eerste opiniepeiling na de verkiezingen van 13 juni 2010. Winnaars in deze peiling waren zonder twijfel N-VA en PS, die allebei hun koppositie in de respectievelijke landsdelen verstevigden. Sp.a was duidelijk een verliezer in deze peiling, maar ook Lijst Dedecker en cdH komen behoorlijk bekaaid uit deze peiling. Wat de media echter volledig ontging was dat met deze uitslag het voormalige Vlaams Kartel van N-VA en CD&V in het Vlaams Parlement virtueel over een meerderheid zou beschikken. In het Zuiden van het land zou PS op een haar na naast zo'n meerderheid grijpen.

Wie verder terugblikt in de tijd dan alleen maar de laatste maanden, kan niet anders dan zich verbazen over de steile opgang van de N-VA. Twee jaar geleden flirtte de partij nog met de kiesdrempel van vijf procent – vandaag is de partij niet alleen de grootste in Vlaanderen, maar volgens de peiling van La Libre Belgique zelfs dubbel zo groot als haar eerste achtervolger, haar voormalige kartelpartner CD&V. De partij gaat er in deze peiling trouwens nog eens stevig op vooruit vergeleken met de laatste verkiezingen, wat meteen aangeeft dat ze haar plafond voorlopig nog niet bereikt heeft. De regeringsvorming die ondertussen al bijna drie maanden aansleept heeft blijkbaar geen negatief electoraal effect gehad op de partij.

De andere Vlaamse partijen doen het maar matig in deze peiling. CD&V, Open Vld en Vlaams Belang tekenen alle drie een licht verlies op vergeleken met de laatste verkiezingen, en dat na een voor elk van hen slechte verkiezingsuitslag. Deze achteruitgang mag echter niet verbazen, want de media-aandacht heeft zich de laatste drie maanden vooral op de N-VA toegespitst. Zolang de regeringsvorming aansleept mag dan ook verwacht worden dat N-VA in de opiniepeilingen van de situatie zal kunnen blijven profiteren.

Anders is de achteruitgang van sp.a, die overigens in tegenstelling tot de drie andere partijen wel statistisch significant is. De partij zet in deze peiling met marge haar slechtste resultaat in zes jaar neer. Zou het kunnen dat de Vlaamse kiezer de houding van de sp.a in de huidige regeringsonderhandelingen slechts matig weet te appreciëren? Dat partijvoorzitster Caroline Gennez af en toe platte leugens vertelt – denk aan haar uitspraken dat een communautair akkoord dichtbij was, hoewel iedereen een dag later zwart op wit kon vaststellen dat er zelfs nog geen begin was, of dat Vlaanderen een historische kans gemist zou hebben, terwijl de Franstalige voorstellen een ware catastrofe zouden hebben betekend – en zich profileert als een partij die het geen donder kan schelen wat er in Vlaams-Brabant of Brussel gebeurt als ze maar aan de macht kan komen, zal misschien dan toch zo haar invloed hebben. Als de sp.a uit het huidige dal wil kruipen, zal ze het geweer nog drastisch van schouder moeten veranderen.

Overigens opmerkelijk voor de nieuwe achteruitgang van de sp.a is dat Groen! daar niet van weet te profiteren. De partij blijft stabiel rond de zeven–acht procent hangen, genoeg om geen gevolgen te ondervinden van de kiesdrempel, maar anderzijds toch ook geen resultaat om over naar huis te schrijven op een ogenblik dat sp.a verder in mekaar schrompelt. Groen! en sp.a vertegenwoordigen volgens deze peiling samen amper nog een vijfde van het Vlaamse electoraat. De tijd dat sp.a in haar eentje een grotere aanhang had ligt nog niet zo ver achter ons… En wie droomt van een regenboogcoalitie in Vlaanderen zal nog enkele jaartjes geduld moeten oefenen, tenzij er zich in de loop van enkele jaren enkele zeer dramatische veranderingen zouden voordoen in het Vlaamse kiespubliek.

Tot slot nog enkele woorden over een partij die op sterven na dood lijkt te zijn: Lijst Dedecker. Eigenlijk volstaat een verwijzing naar de grafiek voor die partij reeds ruimschoots om aan te tonen dat het met de partij absoluut niet goed gaat. Bij de laatste verkiezingen kwam de partij ver onder de kiesdrempel uit, en in deze peiling verliest de partij nog maar eens een stuk van haar aanhang. Als hier niet snel verbetering in komt, zal de vraag of de partij zich niet beter opheft steeds meer op de voorgrond komen. Het gat in de markt waar de partij een paar jaar geleden kon induiken wordt vandaag op meer overtuigende manier bezet door de N-VA. Bovendien lijkt de Open Vld, met een nieuwe voorzitter en voorlopig nog in een oppositierol, terug te grijpen naar meer klassiek-liberale thema's nu ze niet meer hoeft samen te regeren met de PS. De malaise van Lijst Dedecker kan natuurlijk snel omslaan in winst indien de N-VA uiteindelijk toch in een federale regering zou stappen, en zeker als ook Open Vld er aan zou kunnen deelnemen en bovendien zou kunnen inbreken in de Vlaamse Regering. In het andere geval ziet het er bijzonder somber uit voor Lijst Dedecker.

Aan Franstalige zijde hoeft men niet lang te zoeken naar de winnaar in deze peiling, want dat is zonder twijfel en met ruime marge de PS. Net zoals de N-VA in Vlaanderen is het de PS in Wallonië die de laatste maanden met zowat alle media-aandacht is gaan lopen, en dat vertaalt zich natuurlijk in een winst in de peilingen. De partij behaalt net niet de veertig procent, en een simulatie voor de zetelverdeling in de Franse Gemeenschap geeft de partij op een haar na een absolute meerderheid. Het is daarmee duidelijk dat de partij opnieuw totaal incontournable is geworden in Franstalig België, een realiteit die diametraal tegengesteld is aan de zetelmeerderheid voor het voormalige Vlaams Kartel aan Vlaamse zijde. Hoe dan ook, de moeilijke preformatie is voor Elio di Rupo misschien niet helemaal vergeefs geweest, en deze peiling kan ertoe leiden dat de PS nieuwe verkiezingen niet helemaal ongenegen zou zijn, zeker als ze de schuld voor die nieuwe verkiezingen in de schoenen van de N-VA (en CD&V) zou kunnen schuiven.

Alle andere Franstalige partijen staan op verlies in deze peiling. Vooral cdH doet het slecht, misschien vooral omdat de partij tijdens de regeringsonderhandelingen in de schaduw van de PS is blijven staan. Bij de achteruitgang van MR dient een kleine kanttekening gemaakt te worden: de partij gaat er weliswaar op achteruit vergeleken met de laatste verkiezingen, maar vergeleken met de opiniepeilingen van het laatste jaar lijkt ze toch uit een dal te kruipen. De volgende opiniepeilingen zullen moeten uitwijzen wat hier de ware trend is.

Bijlage: Overzicht van alle peilingen in Vlaanderen sedert 2004 en alle peilingen in Wallonië sedert 2006 (PDF).