De Kloof: Waarom Verkozenen Linkser Zijn dan Kiezers

De defenestratie van Jean-Marie Dedecker illustreert een fenomeen dat in de Vlaamse politiek dominant is, namelijk dat de leiding van bijna alle politieke partijen linkser en/of progressiever is dan de kiezers waardoor ze verkozen werden. Het klopt dat men de stelling niet geheel ongenuanceerd mag verkondigen; maar bv. het recente boek van Carl Devos e.a, Links en rechts in Vlaanderen, komt ook tot het besluit dat behalve bij het VB alle partijen "linkser" zijn dan hun kiezers gemiddeld. Is dat ook in andere Europese landen het geval ? Ten dele wel, maar er zijn toch ook enkele duidelijke verschillen; het meest manifest is het "gat" van centrum-rechts in Vlaanderen, dat duidelijk niet ligt aan het ontbreken daarvan bij het kiesvolk.

Nu weet ik ook wel dat het onderscheid links-rechts allesbehalve duidelijk is, en in vele opzichten zelfs nietszeggend (hoewel, volgens sommigen is deze gedachte alleen al een rechtse gedachte; een groot deel van de linkerzijde beweert dat het onderscheid wel degelijk relevant en duidelijk is), en daarom schrijf ik ook dat het kiesvolk grotendeels rechtser en/of conservatiever is dan de machthebbers. De belangrijkste tegenpool betreft namelijk het geloof in de maakbaarheid van mens en samenleving. De verschuiving van de macht naar die believers ligt jammer genoeg ingebakken in ons politiek systeem. Investeren in een politieke carrière veronderstelt op de eerste plaats al een relatief groot geloof in die maakbaarheid. Door te handelen in dat geloof maken politici zichzelf ook een heel stuk belangrijker.

Politici worden door de media nu eenmaal beoordeeld op hun voluntarisme, en dat wil eigenlijk zeggen op hun bemoeizucht. Aangezien we ze betalen om te werken, moeten ze ook laten zien dat ze iets doen. Wie niet voortdurend voorstellen voor verandering lanceert wordt als lui beschouwd. De vraag is natuurlijk of de samenleving daar het best bij vaart. Volgens onderzoek van de Universiteit van Bern over de werking van de parlementen van de OESO-landen (2004) functioneert de politiek het best waar de politici maar deeltijds betaald worden - en dus het minst aan bezigheidstherapie kunnen doen (zie "Professionalisierung der Parlamente im internationalen Vergleich"). Hoe meer politici we hebben en hoe meer tijd ze krijgen om zich met alle aspecten van de samenleving te bemoeien, hoe "linkser" de politiek wordt.

Nu zal men natuurlijk opwerpen dat dit niet geheel verklaart waarom die politici dan verkozen geraken. Op de eerste plaats is die linkse politiek bij vele politici niet echt een bewuste keuze; ze beseffen vaak niet eens dat ze die voeren. Ik herinner me uit mijn dagen in het N-VA bestuur dat ik meermaals op de rem moest gaan staan omdat men vanuit een vaak conservatieve bekommernis voorstellen deed waarin men de overheid steeds weer nieuwe verantwoordelijkheden wilde geven - dus "linkse" voorstellen. De kiezers vragen natuurlijk vaak ook om dergelijke voorstellen als gevolg van de grote bijziendheid in deze zaken. En toch ben ik ervan overtuigd - en bewijst de ervaring in heel wat andere landen - dat de kiezers véél minder voor linkse voorstellen zouden keizen indien zij zich in een volksraadpleging mochten uitspreken. Andere Zwitserse studies bewijzen namelijk dat - over een langere periode bekeken - zelfs in Zwitserland bij referenda systematisch conservatiever wordt gestemd dan in het parlement. Dat is ook de hoofdreden waarom onze politici tegen referenda zijn: zij zouden de kloof tussen politici en kiezers immers zwart op wit aantonen en daardoor de legitimiteit van de politieke verkozenen aantasten.

Men kan ook opwerpen dat in vele andere Europese landen er desondanks toch sterke centrumrechtse partijen zijn, die misschien wel een linksere politiek voeren dan hun kiezers, maar toch duidelijk minder dan in Vlaanderen. Die extra kloof bij ons is hoofdzakelijk het gevolg van de institutionele noodzaak om in België met de PS te regeren. Om macht uit te oefenen moeten de Vlaamse politici na elke verkiezing naar links opschuiven. Dat geldt alleen niet voor diegenen die op voorhand van die machtsdeelname worden uitgesloten, zoals het VB. En dat laatste leidt tot de paradoxale vaststelling dat enkel bij het VB volgens Devos & co. de kiezers minder rechts-conservatief zijn dan hun leiders. Of nog: dat juist die partij erin slaagt kiezers te werven die linkser of progressiever zijn dan hun leiders. Dat is ook perfect verklaarbaar: het zijn voor een groot deel kiezers wiens "natuurlijke" partij naar links moest opschuiven om de macht te behouden.

linkse attitude (3)

@ pvdh

 

Ofwel leest u weer te vlug, ofwel leest u moedwillig slecht.  U maakt alleszins geen evenwichtig oordeel over wat Storme schreef, en in die zin doet u hem 'onrecht' aan.

We mogen gerust veronderstellen dat een rechtenprof gelooft in 'representatieve' democratie.  Het voorstellen alsof Storme tegen de "onafhankelijkheid" van de verkozenen zou zijn is de waarheid geweld aandoen.  Hij bekloeg zich over het ontegensprekelijke feit dat de verkozenen (in het algemeen) in Vlaanderen zich linkser gedragen dan het publiek is of denkt.  Dat heeft meer te maken met 'particratie' dan met representatieve democratie.  Het is dus juist omgekeerd.  Storme klaagt het GEBREK aan onafhankelijkheid aan van de verkozenen, die duidelijk te veel afhankelijk zijn van 'speciale belangen' (en daarom juist precies linkser zijn in hun feitelijk gedrag dan het publiek in zijn geheel).    

U denkt dus nog steeds dat de wereld niet op te delen valt in 'goeden en slechten'?  Tja dat moreel relativisme verklaart veel.  En het gebrek aan logica is ook onrustwekkend.  Waarom zou "nultolerantie" een indicatie zijn van de "maakbaarheid" van de maatschappij?  Het is een indicatie van noodzakelijke bescherming van de maatschappij, niet van haar "maakbaarheid".  Het is precies een wantrouwen (gebaseerd op empirische ervaring) t.a.v. 'maakbaarheid' die aanzet tot bescherming.  Het is dus precies het tegenovergestelde van wat u beweert. Trouwens, ik vermoed dat Storme eerder bekommerd zal zijn omtrent illusies m.b.t. de "maakbaarheid van de mens" en niet zozeer de "maatschappij".   

Tenslotte, Matthias Storme heeft hier een redelijk en beredeneerd artikel geschreven.  Er staan ongetwijfeld enkele dingen in waarover bepaalde mensen van mening kunnen verschillen, althans tot op zekere hoogte.  Maar, het feit dat u hem zomaar klakkeloos (en verkeerdelijk) beschuldigt van verlies van   "...ieder gevoel voor nuance en redelijkheid" getuigt bij u van een gebrek aan open geest.  Het resultaat is dan ook ongenuanceerde onredelijkheid bij u omdat u een opinie leest die u niet aanstaat.  

Een opinie kan correct zijn, of ze kan foutief zijn, maar wij kunnen dat NIET ALTIJD met zekerheid weten omdat er dikwijls zoveel tegenstrijdig empirisch materiaal voorhanden is waarop onderliggende supposities berusten.  Daarom moet men zeer voorzichtig zijn alvorens een andere opinie als "onredelijk" of "ongenuanceerd" te betitelen.  Soms geeft dat een indicatie van de ideologische vastgeroestheid (en dus onredelijkheid tegen empirische evidentie in) van de 'oordeler'.  

linkse attitude (1)

Mathias Storme gooit de boel op een hoopje. rechts wordt zonder blozen gelijkgeschakeld met conservatief, minder overheid,en niet geloven in de maakbaarheid van de maatschappij. De realiteit is echter dat dit allemaal verschillende assen zijn die slechts matig tot niet gecorreleerd zijn. Sterker nog: Alnaar gelang het thema zullen links en rechts zonder problemen over deze assen van positie wisselen. Zo steunen traditioneel rechtse partijen zwaar op voor hun "stokpaard" regeltjes. Denk maar aan de taalwetten in Vlaanderen. (laatst diende het VB nog een klacht in tegen een Engelstalig overheidsspotje. over belachelijke kleinzierigheid gesproken) Ook de maakbaarheid is uiterst relatief. Nultolerantie geeft aan dat rechts gelooft dat de maatschappij maakbaar is via repressie. Het is waar dat links wetten stemt om homofielen gelijke kansen te geven. Maar wie gelooft in dit geval het meeste in de maakbaarheid? De conservatieven die met alle geweld homofilie in het hoekje van de mentale afwijkingen wil dwingen, of de progressieven die het gewoon een onderdeel van de persoonlijke levenssfeer vinden?

 

Het valt echter niet te ontkennen dat politici zich met pietluttigheden bezig houden om toch maar in de belangstelling te komen. Zo is er zowaar een rel over wie er nu zijn mond heeft opengedaan bij de discussie over het leeuwtje dat aan de burgemeestersjerp moet komen. Gegarandeerd dat we daar beter van worden! Dit kan echter in geen geval gelijkgeschakeld worden met “linkse attitude”.

linkse attitude (2)

Het is weldegelijk zo dat er een kloof gaapt tussen wat het publiek in referenda zou stemmen, en wat uiteindelijk door politici wordt beslist. Volgens mij heeft deze kloof veel te maken met het verschil tussen de opvattingen van de intelligentsia (vaak als links gepercipieerd) en de rest van de bevolking. Gezond boerenverstand blijkt niet altijd even gezond. Mensen die zich in de materie hebben ingewerkt vinden soms dat onpopulaire maatregelen toch noodzakelijk zijn. Daarom is een zekere onafhankelijkheid voor de gekozenen, niet altijd een slechte zaak.

Mathias is in hetzelfde bedje ziek als zovele van zijn uiterst rechtse collega’s. In zijn verwoede pogingen om de wereld op te delen in goede en slechte verliest hij ieder gevoel voor nuance en dus redelijkheid.

Voluntarisme

Mark Grammens bechrijft in zijn laatste Journaal hoe in Tsjechië sinds de mei-verkiezingen dankzij de 50-50 verhouding tussen links en rechts er 'geen regering' is. Enkel de lopende zaken krijgen een handtekening. En wat blijkt? De maatschappij begint weer te draaien, de mensen zijn enthousiast en zelfs de media zijn mee. Een economische groei van 6% wordt dit jaar gerealiseerd. Enkel instituten die nu geen subsidie-verhogingen meer krijgen, zijn tegen.
Food for thought, niet?