De maanden juli en augustus zijn in de journalistiek gekend als de komkommertijd. De Standaard brengt daarom om de pagina’s te vullen de (doorgaans niet oninteressante) reeks “Leven in 2025,” waarin beschreven werd hoe ons land er binnen twee decennia zal uitzien. Steven Samyn schreef maandag dat “de kans dat België in 2025 nog bestaat, vrij groot is,” al voegde hij er wel aan toe dat het land er dan “heel anders zal uitzien dan vandaag.”

Op dezelfde pagina verscheen echter een stukje “Café de toekomst” waarin DS-redacteur ‘ste’ (dezelfde Steven Samyn neem ik aan) een nieuwsfeit van 8 augustus 2025 fingeerde. We lezen er dat tienduizenden Vlamingen de dag voordien in Halle hebben betoogd voor de eis om de kieskring B-H-V te splitsen. Minister van staat Geert Bourgeois, zo meldt het stukje, vindt dat er na zestig jaar eindelijk (onverwijld?) schot in de zaak moet komen, terwijl Marie-Rose Morel, de voorzitster van de Vlaamse Unie (opvolger van het veroordeelde Vlaams Belang) benadrukt dat er geen prijs voor de splitsing betaald mag worden.

Het stukje uit “de toekomst” spreekt de bewering van Samyn dat België, indien het in 2025 nog zal bestaan, er “heel anders zal uitzien dan vandaag” bijgevolg grondig tegen. Het België van 2025 zal nog steeds gebouwd zijn op het geduld van de Vlamingen, die 60 jaar na de eerste betoging voor een splitsing van B-H-V nog altijd niet verkregen zullen hebben wat hen toekomt. De voorspelling van DS dat België in 2025 nog zal bestaan, komt dan ook neer op de voorspelling dat het geduld van de Vlamingen in 2025 nog altijd niet uitgeput zal zijn. Indien DS gelijk krijgt, impliceert dit bovendien de nederlaag van de strategie die zowel de partijen van Bourgeois als Morel vandaag voeren.

Niet iedereen is er echter even gerust in als DS dat België in 2025 nog zal bestaan. Op dezelfde 8 augustus dat de artikelen van Samyn verschenen, werd ik geïnterviewd door een journalist van RTBF die achtergrondinformatie wilde vergaren over de mogelijke scenario’s na het uiteenvallen van België. Bij de Franstalige omroep houdt men er wel degelijk rekening mee dat de kans reëel is dat België uiteenvalt. Men probeert er daarom de post-België scenario’s reeds op een rij te zetten. Toen ik met de Waalse collega van RTBF sprak (in het Nederlands uiteraard) vroeg ik me af waarom DS de moeite niet had gedaan om in zijn bijdrage over ons land in 2025 de mogelijke scenario’s van het post-België uit te tekenen.

Is dit journalistieke luiheid van DS, of gaat het om een thema dat in de Vlaamse pers taboe is?

Zwaktebod

Ik heb de RTBF-man verteld dat ik de kans dat België binnen tien jaar nog bestaat op zo’n twintig percent schat. Ik denk, zoals men ook kan lezen in mijn boek A Throne in Brussels, dat het lot van België nauw verbonden is met dat van de Europese Unie. Vaak wordt binnen de Vlaamse Beweging gezegd (gehoopt) dat België zal “verwasemen” in de Europese superstaat. Dat is, ten eerste, een zwaktebod: de hoop dat Europa een einde zal stellen aan België omdat de lankmoedige Vlamingen daartoe zelf niet in staat zijn. Maar, ten tweede, geloof ik juist het tegendeel: België zal niet verdwijnen (“verwasemen”) dankzij de opbloei van Europa als federale staat, maar België zal verdwijnen omdat het project om van Europa een federale staat te maken onmogelijk blijkt. Het federale koninkrijk België zal ten onder gaan samen met de droom om van Europa een federale staat te maken.

We leven aan de vooravond van de implosie van de sociale welvaartsstaat zoals die in de loop van de voorbije eeuw in West-Europa ontstond. Het project om van Europa een soort supranationale welvaartsstaat te maken, is daardoor bij voorbaat gedoemd. Het enige Europa dat mogelijk is, is het Angelsaksische model van een pan-nationale vrijhandelsorganisatie (waar, wat mij betreft, Turkije uiteraard bij mag horen). Tegelijk is ook België gedoemd, omdat dit land, behalve door de monarchie, enkel door de sociale zekerheid (SZ) bij elkaar wordt gehouden. Indien de SZ wordt gesplitst, valt België uiteen.

Cruciaal thema

Vandaar dat het thema van de splitsing der SZ zo cruciaal is. Er bestaan een hele reeks federale staten in de wereld waar de deelstaten in mindere of meerdere mate hun eigen SZ-stelsels hebben (Zwitserland, Canada, Verenigde Staten, Duitsland, zelfs Spanje). In België is dit onmogelijk, hetgeen bewijst dat België geen echte federale staat is, maar een artificiële constructie zonder enig natiegevoel.

Omdat Vlaanderen en Wallonië over sociaal-economische thema’s verschillend denken, wordt de splitsing van de SZ welhaast onvermijdelijk. Zodra het Westeuropese welvaartsstaatmodel (het zogenaamde Rijnlandmodel) implodeert, stuikt de hele Belgische SZ-constructie hoe dan ook in elkaar. Zoals de Sovjet-Unie, Tsjechoslovakije en Joegoslavië na de implosie van het communisme uit elkaar vielen, zal met België hetzelfde gebeuren.

Ik vind dan ook dat Angelsaksisch-geöriënteerde liberalen en conservatieven, die op een grondige – en voor de (Waalse) socialisten onaanvaardbare – hervorming van de SZ aansturen, en Vlaams-nationalisten die de Belgische SZ willen splitsen, dezelfde strijd voeren. De onmacht van Vlaanderen vandaag is zowel een gevolg van het ontbreken van een echte liberale partij als van de politieke impotentie van de twee Vlaams-nationale partijen. Ongetwijfeld is het deze onmacht, die zich situeert op het micro-politieke terrein van de Belgische partijpolitiek, die DS doet veronderstellen dat België binnen twee decennia nog zal bestaan. De macro-politieke indicatoren, namelijk de Europese evolutie en onhoudbaarheid van de welvaartsstaat, doen echter het tegendeel veronderstellen.