Vanavond kwamen De Standaard en de VRT met de resultaten van een peiling die verleden week uitgevoerd werd. Ik heb het moeilijk met de resultaten van die peiling, en ook de toon van de korte analyse bij De Standaard roept vragen op. De resultaten zijn in ieder geval radicaal verschillend van die van De Stemmenkampioen.

Allereerste opmerking is dat een deel van de peiling afgenomen werd na het herstel van het kartel tussen CD&V en N-VA. Tot nu toe was het niet de gewoonte van De Standaard/VRT om zo kort na mekaar peilingen uit te voeren, en mijn vermoeden is dan ook dat de peiling tot doel had het effect van de toetreding van Jean-Marie Dedecker tot de N-VA en het opblazen van het kartel te meten. Het is dan merkwaardig dat men de peiling niet onmiddellijk stopgezet heeft na de partijraad van de N-VA op zaterdag, toen duidelijk werd dat het kartel terug samen was en Jean-Marie Dedecker de partij zou verlaten.

Wat de resultaten zelf betreft vallen er twee significante veranderingen te noteren vergeleken met de vorige peiling: de vooruitgang van de CD&V en de achteruitgang van het Vlaams Belang. Dit laatste heeft overigens door het status quo van sp.a-SPIRIT tot gevolg dat de partij terug zakt naar de derde plaats in Vlaanderen. Daarbij komt een niet-significante achteruitgang van de N-VA, die nu maar net boven de kiesdrempel eindigt. Volgens de krant zijn de bewegingen te wijten aan de aansluiting van Jean-Marie Dedecker bij de N-VA, maar ik heb problemen om de redenering van Anja Otte te volgen:

Door de overstap van Jean-Marie Dedecker naar de N-VA zou het Vlaams Belang immers verlies lijden. Tegelijkertijd gaat de N-VA netto achteruit, en in totaal is die partij zelfs minder groot dan het dubbele van de achteruitgang van het Vlaams Belang (5,1% tegenover 2,6%). Betekent dit dat de N-VA de helft van haar aanhang aan CD&V en VLD-Vivant verliest, maar dat verlies dan compenseert door kiezers van het Vlaams Belang aan te trekken? Een partij die in de loop van een week tijd de helft van haar electoraat weet te vervangen is eigenlijk al een even spectaculaire stunt als de reuzensprong van de N-VA bij De Stemmenkampioen.

Zoals gezegd blijft sp.a-SPIRIT op het niveau van eind november, maar VLD-Vivant wint één procent, volgens Anja Otte omdat die partij nu «verlost [is] van eeuwige kwelgeest Dedecker». Dit is eigenlijk merkwaardig, want ten tijde van de vorige peiling was de VLD ook al verlost van die «eeuwige kwelgeest». Uitgestelde groei die om één of andere merkwaardige reden pas nu tot uiting kwam? Een kleine verklaring hiervoor zou misschien wel op zijn plaats geweest zijn.

Een partij die alvast niet weet te profiteren van de heibel rond Jean-Marie Dedecker is Groen!. Voor deze partij zit de peiling van De Standaard/VRT nu duidelijk meer in het vaarwater van La Libre Belgique en De Stemmenkampioen dan in november. Zelfs een abnormaal warme winter die ons allemaal moet overtuigen van het broeikaseffect en dat het goed fout zit met het klimaat doet de Vlaming niet voor een ecologische partij stemmen. De N-VA komt zoals reeds vermeld deze keer amper boven de kiesdrempel uit.

Wat is mijn probleem met de resultaten van deze peiling? Ten eerste heb ik problemen om de redenen achter de bewegingen bij het electoraat te begrijpen en te duiden. Dat het Vlaams Belang kiezers aan de N-VA verliest is niet onlogisch, maar dat de N-VA door verlies aan CD&V en VLD uiteindelijk netto in het verlies zou komen vind ik moeilijker te geloven, zeker als je bedenkt dat een aantal Dedecker-kiezers in november ongetwijfeld ook geparkeerd zaten in de categorie «Anderen». Een nadere analyse en vooral een kwantificatie van die kiezersstromen zou zeker op zijn plaats geweest zijn.

Het tweede probleem dat ik heb is de toon van de analyse van Anja Otte, die zeer anti-Dedecker is. Er is het reeds aangehaalde epitheton «eeuwige kwelgeest», maar ook de volgende opmerking doet de wenkbrauwen fronsen:

De populariteit van de voormalige judocoach blijft immers steken op het —lage— niveau van november, toen hij volledig uit het beeld verdwenen was. Dag in, dag uit het nieuws beheersen, brengt Dedecker dus niets op.

Erg zakelijk kan dit allemaal niet genoemd worden. In mijn ogen lijkt het artikel door zijn toon meer op een anti-Dedecker-pamflet dan een analyse van een peiling. Voeg daarbij de merkwaardige timing van de winst van de VLD: zaten die kiezers te wachten tot Jean-Marie Dedecker partij gekozen had voor zij durfden terug te keren naar de VLD-stal, en komen zij van het Vlaams Belang of Groen!? Nog een kiezersstroom die best het analyseren waard is.

Een andere paradox is dat de populariteit van Jean-Marie Dedecker zo laag zou zijn. Alle heisa rond zijn probleem «brengt [hem] niets op», en toch weet hij 2,6% van de kiezers van het Vlaams Belang weg te halen en staat hij daarmee voor meer dan de helft van de aanhang van de N-VA. Dat neemt overigens niet weg dat hij met zijn «lage» populariteit wel de meest populaire N-VA-politicus was, nipt Geert Bourgeois voorafgaand. Het is hoe dan ook merkwaardig dat een zo weinig populair politicus zo grote bewegingen in het electoraat weet te veroorzaken.

Kortom, ik zit met veel vragen, onduidelijkheden en ongerijmdheden wanneer ik de resultaten van deze peiling lees, en vind dat de analyse van de resultaten te wensen overlaat, om over de onzakelijke toon nog maar te zwijgen.