De campagne komt maar niet op gang, klaagt de ene. Dit is de meest bizarre campagne ooit, zucht de andere. En ondertussen blijven ze hun best doen om de campagne zelf zoveel mogelijk dood te knijpen.

Deze campagne was aangekondigd als een ware titanenstrijd, maar uit vrees voor de mogelijk diepe val kwam er van die strijd tot nog toe weinig in huis. Dat heeft veel te maken met de manier waarop de kopstukken campagne gevoerd hebben, maar het is overduidelijk dat ook de media flink geholpen hebben om de kiescampagne volledig om zeep te helpen, enerzijds door een aantal thema's volledig van de voorgrond te verbannen, en anderzijds door te pogen een aantal thema's waar geen kat in geïnteresseerd is naar de voorgrond te schuiven. Het hoeft dan niet te verbazen dat deze campagne nadrukkelijk over niets gaat.

Waar moest deze campagne dan volgens de media over gaan? Over problemen waar journalisten en de kringen waar zij zich in bewegen uren over kunnen doordrammen, maar die de gewone man in de straat volledig gestolen kunnen worden. Zo bijvoorbeeld de drukte rond het klimaat, onder meer lustig opgeklopt met de hulp van de buitenlandse nuttige idioot Al Gore. Kan je het Jan-met-de-pet nu werkelijk kwalijk nemen dat hij er maar niet in slaagt nog maar een klein beetje slecht geweten of paniek te krijgen bij het vooruitzicht dat we straks het hele jaar door van een terrasjesweer zullen kunnen genieten? En dat hij in de winter niet meer met ijzel en aanvriezende mist zal geconfronteerd worden? Niet echt iets om een campagne leven mee in te blazen dus.

Een ander thema dan: de vergrijzing, nog zo een aangekondigde catastrofe die ondertussen toch al een paar jaartjes meegaat. Want net zoals de ultieme milieukatastrofe blijkt het jaar na jaar toch maar mee te vallen met die vergrijzing. De sp.a misrekende zich in ieder geval pijnlijk op dit thema: haar wit konijn in Antwerpen bleek uiteindelijk een grijze muis te zijn waar niets mee aan te vangen viel, en het thema slaat absoluut niet aan bij de bevolking. Exit de vergrijzing dus.

Tot slot de kanseliersverkiezingen dan. De bedoeling was uiteraard alle aandacht te kunnen focusseren op de drie «grote», «democratische» partijen, met voor elk wat wils: de Open Vld kon zich zo tot boven haar niveau optrekken door Guy Verhofstadt in de clinch te laten gaan met Yves Leterme; de CD&V kwam met Yves Leterme nadrukkelijk als de favoriet in de wedstrijd en kon op die manier veel aandacht opslorpen; en Johan vande Lanotte van de sp.a voorkwam dat hij tussen uittredend Eerste Minister Guy Verhofstadt en uitdager Yves Leterme platgedrukt werd. Met als extra bonus dat het Vlaams Belang wél uit beeld gehouden kon worden, met de nogal doorzichtige smoes dat Frank Vanhecke niet echt kandidaat-premier was. Benieuwd trouwens wat ze in 2009 zullen uitvinden, want dan zal deze drogreden niet gebruikt kunnen worden. Maar het resultaat kennen we dus: tenzij er deze avond toch nog een verrassing uit de bus zou komen, kregen we telkens drie keer hetzelfde zien. De pre-campagne van het Vlaams Belang met de drie aapjes kon niet beter geïllustreerd worden.

Deze strategie zou zich trouwens op 10 juni wel eens kunnen wreken. De «presidentiële» campagne van Patrick Janssens in Antwerpen zorgde immers voor een aardverschuiving binnen de gemeenteraad, maar in de districtsraden zagen de zaken er helemaal anders uit. Daar bleken de kiezers immers op partijen gestemd te hebben. Als volgende zondag hetzelfde fenomeen zich voordoet, en de kiezers voor de Senaat op een Eerste Minister stemmen en vervolgens voor de Kamer op een partij, dan zou het wel eens kunnen dat het Vlaams Belang met zijn 18% de lat belachelijk laag gelegd heeft… in de Kamer. En er drie heren met een zware kater zullen opstaan op maandagmorgen. Ondertussen heeft de kiezer wel de indruk gekregen dat het wel degelijk en alleen maar om het postje te doen is, of zou dat alleen bij de verzuurde kiezer zo zijn?

Waar had deze campagne dan wel over kunnen gaan? Over het communautaire bijvoorbeeld, in het bijzonder Brussel-Halle-Vilvoorde. Even leek het erop dat CD&V samen met N-VA van het communautaire ook een verkiezingsthema ging maken, maar dat ging uiteindelijk niet door. Volgens Herman van Rompuy omdat «iedereen onze standpunten al kent» en «er geen enkele reden is om daar nu nog agressief op te blijven hameren». Volgens Gerolf Annemans van het Vlaams Belang omdat CD&V nu al de bocht aan het nemen is. Wat in ieder geval tegen de verdediging van Herman van Rompuy pleit is dat iedereen ook de boodschap van geloofwaardigheid en goed bestuur van de CD&V al lang kent, maar de partij daar in tegenstelling tot het communautaire wél agressief op blijft doorhameren. Hoewel: op die agressiviteit komen we straks nog even terug.

Als er echter één ding opvalt, dan wel dat het communautaire thema met man en macht uit de verkiezingscampagne gehouden werd. Bart Brinckman schreef het gisteren nog in een parenthese bij de acties rond de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde in 2004: «tijdens deze campagne compleet genegeerd». Goed opgemerkt door Bart Brinckman, maar de vraag is: compleet genegeerd, door wie? Meer dan honderd zogenaamde dienstweigeraars werden reeds geregistreerd, en in sommige plaatsen in Halle-Vilvoorde zijn er problemen om de kiesbureaus samengesteld te krijgen. In ieder ander land zou zoiets al wekenlang voorpaginanieuws zijn, maar in België anno 2007 wordt dit echter compleet genegeerd dus. We moeten daar anderzijds ook niet naïef over doen: van een krant die zich een tijdje geleden nog vrijwillig een maand lang omvormde tot een propagandainstrument pour la patrie une et indivisible kan eerlijke berichtgeving over zulke zaken ook niet verwacht worden.

Ook over migranten mocht deze campagne niet gaan. Ik zou zelfs durven zeggen, uiteraard niet. Probleem is echter dat Groen! dat in Antwerpen zo niet begrepen had, en het hoefddoekendebat letterlijk de straat op trok. Dat Groen! dat deed is begrijpelijk: de partij was in de media immers opgeofferd om te kunnen blijven verantwoorden dat ook het Vlaams Belang niet aan bod mocht komen, en moest op zoek naar een ander thema dan klimaat en milieu waar het zich wat op kon profileren. De keuze voor het hoofddoekendebat was daarbij een schot in de roos: niet alleen slaagde de partij erin in één klap nationaal opnieuw onder de aandacht te komen, bovendien zorgt ze voor behoorlijk wat problemen bij directe concurrent sp.a. Dat ook het Vlaams Belang hier garen bij spint zal de partij trouwens worst wezen. Of beter gezegd, vergroot misschien zelfs haar kansen om na 10 juni zelfs mee te mogen regeren. Ondertussen reageren de media eerder afhoudend. Dit was immers een gelegenheid om het debat eens open te trekken, maar het lijkt erop dat kranten, radio en televisie meer tegen dan met hun zin hierover berichten, en zeker over de perikelen binnen de sp.a. Had wat vandaag gebeurt bij de sp.a bij het Vlaams Belang plaatsgevonden, de artikels over de scheuring binnen die partij zouden niet te tellen geweest zijn.

Tot slot het goed bestuur en geloofwaardigheid dan. Zeker, Yves Leterme herhaalt zo ongeveer in elk debat zijn mantra, maar die mantra zou hem de komende maanden wel eens kunnen blijven achtervolgen wanneer hij in bed kruipt met de PS. Want er valt echt wel wat meer te zeggen over goed bestuur en geloofwaardigheid dan de oppervlakkige verwijten die hij richting Guy Verhofstadt stuurt. Hij zou ze immers even goed richting Elio di Rupo en de PS kunnen sturen, en bij uitbreiding ook de sp.a, maar doet dat niet. Het lijkt er zelfs op dat de N-VA de anti-verst(r)ikkingscampagne van een paar weken geleden wat heeft moeten afzwakken om de komende partner toch niet al te veel voor het hoofd te stoten. Dat de MR in Charleroi de corruptieschandalen weer onder de aandacht bracht had voor Yves Leterme een gouden kans kunnen zijn om zowel Open Vld als de sp.a eens zwaar te vloeren, maar blijkbaar hoeft de FGTB alleen in Wallonië te waarschuwen dat de corruptie de inzet van de verkiezingen niet mag zijn. Overbodig te vragen wat daar achter zou zitten.

Maar ook op dit thema laten de media het dus afweten. Dat Johan vande Lanotte door zijn geloofsbroeders niet ondervraagd wordt over zijn relatie met de PS is nog begrijpelijk. Maar ook Yves Leterme wordt nadrukkelijk niet het vuur aan de schenen gelegd over de corruptieschandalen in Wallonië, en hoe hij, als zelfverklaard zinnebeeld van goed bestuur en geloofwaardigheid , straks zal omgaan met de PS. Sommige journalisten merken op dat Yves Leterme in deze campagne blijkbaar niets verkeerd kan doen, maar wanneer hem geen hindernis in de weg gelegd wordt, is het voor hem ook niet moeilijk een foutloos parcours te rijden.

Deze campagne werd dus doodgeknepen door zowel de politici als de media, enerzijds omdat ze hun geliefkoosde thema's niet konden opdringen, anderzijds omdat ze de thema's waarover deze verkiezingen hadden moeten gaan angstvallig onderdrukt hebben uit vrees dat anders de partij die niet vernoemd mag worden teveel in beeld zou komen. Deze samenwerking is niet nieuw –in sommige gevallen liggen politici en journalisten immers niet alleen figuurlijk samen in bed– maar het is misschien wel de eerste keer dat die samenwerking zo goed standgehouden heeft. Wie bijvoorbeeld iets wilde lezen over het stukje misselijkmakend theater dat Guy Verhofstadt en Yves Leterme opvoerden rond hun debat, kon alleen op onwelvoegelijke plaatsen zoals deze blog of Vrij van Zegel terecht. Als iemand dus goede contacten heeft bij het OVSE mag hij of zij dit artikel altijd in vertaling doorspelen aan de leden van de missie die de verkiezingen van 10 juni zal komen observeren. Er is immers heus wel wat meer mis in dit land dan het elektronisch stemmen alleen.