Blijkens recente opiniepeilingen ziet driekwart van de Nederlanders en bijna de helft van de Vlamingen ziet een vereniging Vlaanderen-Nederland wel zitten; zelfs op basis van een foute vraag. De vragenstellers vertrekken altijd van een unitaire staat en een Nederlandse krant gebruikte zelfs het woord “inlijven”. Geen sprake van. De geschiedenis heeft ons te lang uit elkaar gehouden en sommige verschillen kan en moet je ook niet uitwissen. Vandaar mijn voorstel voor een federatie waarbij de twee staten beslissen wat ze federaal maken (defensie, buitenlandse zaken, justitie, nationale economie). Alle andere bevoegdheden zoals onderwijs, gezondheidszorg enz. blijven regionaal.
 
De vraag moet dus zijn: “Wenst u dat Vlaanderen en Nederland één federale staat worden wat in de praktijk betekent enz… ?” Ik wil dan nog eens de uitslag van zo’n poll zien. Ik ben er zeker van dat aan beide zijden 10 tot 15% extra stemmen in het pro-kamp belanden, d.w.z. bijna unanimiteit in Nederland en een ruime meerderheid in Vlaanderen.

De Verenigde Nederlanden hebben een enorme meerwaarde voor Vlaanderen. Ons land wordt deel van een natie die wel multinationals heeft, die wel een wereldspeler in de economie is en een van de grootste investeerders in het VK en de VS. Vlaanderen wordt economisch heel wat minder kwetsbaar. Nederland kan niet langer alleen aan Rotterdam denken, maar moet ook de belangen van Antwerpen en Zeebrugge behartigen. Corrupte Waalse erfenissen (cliëntelisme, reusachtige hoeveelheden overbodige ambtenaren, ministeriële kabinetten, profitariaat dat een leven lang werk weigert en toch een uitkering krijgt) kunnen makkelijker verdwijnen. Rechtsbedeling wordt vlugger en efficiënter. Verkeersgedrag wordt fatsoenlijk enz. In dit lijstje staat zelfs nog geen woord over taal en cultuur, al weten de neo-nazi’s van het F(ront)D(es)F(ascistes) zeer goed dat zo’n staat het definitieve einde van de verfransing van de Brusselse Rand betekent.

De  positieve Nederlandse reacties hebben me niet verrast. Mijn adresboekje is zeer goed gevuld met 031-nummers en ik heb al een tijd de zekerheid dat er iets in het Noorden gekeerd is. Dat komt door een optelsom van kleine en grote gebeurtenissen. Baudouin heeft nooit geweten wat hij deed toen hij met Juliana de E19 opende. La Belgique had altijd zorg gedragen de verbindingen zo moeilijk en slecht mogelijk te maken. Denk aan de nog altijd bestaande hellevaart per spoor via Brussel-Antwerpen-Roosendael-Rotterdam-A’dam. Vanuit Brussel duurt het 3 uur vooraleer de Vlamingen in hun culturele hoofdstad zijn. De logische en korte verbinding Brussel-Antwerpen-Breda-Utrecht-A’dam mocht niet komen.

Tot 1970 was een bezoek aan ‘Nederland boven de rivieren’ een expeditie, liefst met overnachting. De autosnelweg veranderde dat patroon grondig, al loopt de verkeersstroom nog altijd teveel Noord-Zuid. Na de verovering van Antwerpen zijn de Nederlanders nu allang in Gent, Lier, Mechelen, Hasselt en Brussel beland: voor hen iet of wat exotisch maar toch vertrouwd. Al opgemerkt dat onze neven in de realiteit van onze cafés geen ondertitels nodig hebben en perfect de Zuidnederlandse variant begrijpen? Veel Vlaamse cafébazen en vooral cultuurorganisatoren weten dat hun zaken zonder Nederlandse bezoekers op de fles gaan.

Vlaanderen heeft (in tegenstelling met Nederland) nogal wat te danken aan de Nederlandse onderwijsmammoetwet. De verplichte 3 vreemde talen verdwenen en Nederland schakelde massaal over op één taal, Engels. En daarmee verdwenen de vele incidenten die oudere Vlamingen zich nog herinneren: de ergernis over Nederlanders die eens de grens over een belabberd Frans spraken. Die taal heeft inmiddels in Nederland het statuut van het Latijn. Vlaanderen is niet langer het eerste land om een vreemde taal te spreken, maar het laatste waar men de moedertaal gebruikt. Onderschat ook de Vlaamse inspanningen niet. Oude foto’s en films getuigen van de ontelbare Franstalige puisten op onze winkelramen. Dat is inmiddels allemaal Nederlands (of Engels) geworden zodat Nederlanders zich veel meer thuis voelen.

Ik ben niet altijd gelukkig met de Vlaamse parochieraad, die het Vlaams Parlement is, en de zogenaamde Vlaamse regering, maar in de betrekkingen met Nederland zijn ze een ijkpunt. Nederland denkt nu eenmaal in staatsstructuren. Het Vlaams parlement heeft te weinig bevoegdheden, maar het geeft in Nederlandse ogen een democratische legitimiteit aan Vlaanderen. En een Vlaamse regering doet dat nog meer omdat de weinige Vlaamse bevoegdheden wel op het terrein zitten die Nederland het meest aanbelangen (cultuur, milieu, vervoer en wegen).

Den Haag moet nu wel afzonderlijk met Wallonië onderhandelen in, bijvoorbeeld, milieudossiers en de hoge ambtenaren hebben ontdekt dat Wallonië een derdewereldland is vergeleken met Vlaanderen. Nederlandse kranten doen daarom al een tiental jaren hun best hun lezers diets te maken dat “de taalstrijd” gemakkelijk herkenbare oorlogskleuren zijn tussen het beschaafde en het Zuid-Europese deel van België, maar dat er grotere verschillen dan taal alleen zijn. Ze werden natuurlijk flink geholpen door twee representatieve Walen.

Met Dutroux ontdekte Nederland “le mal wallon”. Met Happart zag men dat de populairste Waalse politicus een onversneden racist was die Nederlandstalige mensen in Voeren en later, als minister, Nederlandstalige kajakkers en bedrijfjes liet pesten.

Veel veranderde ook ten goede door sport en show. Een paar jaar na de verschijning van de commerciële tv in beide landen leek het erop dat er nog maar weinig lijm meer was. ‘De orde van den Prince’ en andere organisaties deden zo hun best maar het bleef de bekende druppel op de gloeiende plaat. Alleen Clouseau kon nog in de twee landen enthousiasme opwekken. Maar tenslotte keerde de wal het schip. Vlaamse voetballers werden een belangrijk exportproduct. Ze zijn nog altijd gegeerd in Nederland want met hen zijn geen integratieproblemen (als ze hun mond durven opentrekken). Luc Nilis in het verleden, Vermaelen bij Ajax, kapitein Simons van PSV of Dembélé van AZ vertegenwoordigen Vlaanderen, al staan ze daar waarschijnlijk niet bij stil.

En dan is er het verschijnsel K3. Je moet geregeld in Nederland komen en met Nederlandse ouders spreken om de ongelooflijke impact van de dames in te schatten. Ook De Volkskrant en het NRC/Handelsblad geraken er niet over uitgepraat. Ere wie ere toekomt, Kristel, Karen en Katleen hebben nooit hun afkomst verloochend, nooit hun zachte g geruild voor de schraperige huig g. Maar zij hebben met hun meezingers miljoenen gewone Nederlanders de zekerheid gegeven dat verschillen tussen Vlamingen en Nederlanders klein zijn en zelfs onbestaanbaar bij de allerkleinsten.

En tenslotte is TV gevolgd. De proliferatie van zenders heeft de behoefte aan vele programma’s enorm vergroot. Niet alleen de openbare zenders gaan nu bij elkaar shoppen, maar ook de commerciëlen doen het: Jambers, Spoed, Flikken naar Nederland, en Baantjer, Westenwind of Gooische vrouwen naar Vlaanderen. En met ‘Peking Express’ of ‘Dancing on Ice’ wordt weer gecoproduceerd (en spreken de Nederlandse presentatoren niet langer over België en Belgen maar over Vlaanderen en Vlamingen). Bij het laatste programma namen de makers hun voorzorgen om te verhinderen dat het Nederlandse getalsoverwicht te veel zou  spelen. Het was niet nodig. Nederlanders stemden probleemloos voor Vlaamse kandidaten en de productie moest manipuleren om een Nederlander in de finale te  krijgen.

Dit klinkt misschien allemaal wat triviaal en het woord cultuur is nog altijd niet gevallen, maar het bewijst dat naast de clichés ook geleidelijk en misschien wat onbewust een gevoel groeit dat we nogal wat gemeen hebben en dat het groter is dan de dingen die ons scheiden. Politic zijn altijd wat trager om die sporen op te pikken, maar vroeg of laat ruiken ze een en ander en zullen ze er ook naar handelen.