Heeft u het ook gelezen? Nee echt, ik vraag me af of er in Antwerpen misschien prozac bij de koffie wordt gegoten aan menige vergadertafel! Want wat lees ik in de media over de plannen van de Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling? De VDAB gaat extra inspanningen leveren om werkzoekende allochtonen aan een job te helpen. Mooi! Hoe? Laten we even kijken wat de media ons bericht!

Volgende maand trekt de VDAB de allochtone probleemwijken in, waar de dienst de mensen thuis zal aanporren om samen een baan te zoeken. ‘We gaan niet langer wachten tot ze naar ons komen’, verduidelijkt Nancy Vercammen, woordvoerster van de VDAB. Een noodzakelijke maatregel, stelt de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling. ‘We merken dat heel wat allochtonen zo gedemotiveerd zijn dat ze zichzelf de moeite besparen om intensief naar een job op zoek te gaan. Het is een vicieuze cirkel.’

Vanaf 22 november begint de VDAB met speciale huisbezoeken in allochtone probleemwijken. Het proefproject, dat zich voornamelijk op laaggeschoolde allochtonen richt, start eerst in Antwerpen. Daarna zullen andere Vlaamse steden volgen. ‘Hen aanschrijven via een brief werkt niet meer’, stelt de VDAB vast. ‘Daarom gaan we hen nu zelf opzoeken en zullen we hen persoonlijk uitnodigen op een mini-jobbeurs die we in de wijken organiseren. Bovendien geeft zo'n huisbezoek ons ook de kans om andere noden te detecteren.’ Eind september telde de VDAB 182.500 werkzoekenden in Vlaanderen, onder wie 30.000 van allochtone – veelal Marokkaanse of Turkse – origine. Dat is minder dan een jaar geleden, toen werd er afgeklokt op bijna 40.000 werkzoekende allochtonen.

Ik hoop dat het prozac en koffie is, en niet het gevolg van de werkwijze waarop dit soort goed bedoelde initiatieven tot stand komen. Maar veel waarschijnlijker lijkt het dat de VDAB met integratiesector en diensten aan tafel is gaan zitten die zich hebben gebaseerd op ‘deskundige’ medewerkers. Daar heerst de visie ‘die mensen zijn zo gedemotiveerd door negatieve ervaringen, dat ze niet eens meer de moeite doen om te solliciteren!’ Solliciteren en bewijzen dat je een inspanning levert is nochtans voor iedere werkzoekende een voorwaarde om voor een werkloosheidsuitkering in aanmerking te komen volgens dezelfde VDAB.

De RVA roept in Antwerpen massaal langdurig werklozen op en onderwerpt hen aan strenge controle, de werkzoekende moet kunnen aantonen voldoende inspanningen te leveren om werk te vinden. Als Wim dus braaf op uitnodigingen van de VDAB antwoordt, loopt hij risico geschorst te worden wegens te weinig inspanning om aan werk te geraken. Maar als Mohammed niet komt opdagen wegens ‘gebrek aan motivatie’ komt de VDAB bij Mohammed aan de deur om te peilen naar noden en een mini werkbeurs aan te bieden voor de voordeur. Negatief gedrag wordt dus beloond en positief gedrag gestraft.

Dat werkt uiteraard demotiverend voor wie braaf reageert op die uitnodigingen. En is onzin van de bovenste plank; als Wim geen werk vindt ligt dit aan hemzelf, maar als Mohammed niet aan de bak komt, is dit de schuld van een demotiverende samenleving. Naar een mogelijk gebrek aan motivering vanuit Mohammed naar wat de samenleving minimaal van iedere werkzoekende verlangt, wordt niet gekeken, laat staan dat dit benoemd zou mogen worden. Voor Wim wordt dus een individueel schuldmodel gehanteerd maar voor Mohammed niet, daar ligt de nadruk op het maatschappelijk schuldmodel.Wat steeds ijverig wordt aangepraat aan menige vergadertafel tegenover een goedbedoelend beleid.

Ik vraag me af of er enige bekendheid is met allochtone subgroepen binnen de probleemwijken die nu ijverig bezocht zullen worden. Of er los van het deskundig advies van belangengroeperingen van allochtonen, ooit al eens gekeken is naar informatie die al voorhanden is. In de ‘probleem’-wijken zaten tot 2002 wijkkantoren die de administratie deden van voornamelijk allochtone Marokkaanse en Turkse gezinnen met laagopgeleide werkloze ouders. Binnen die kantoren werden ze vaak geholpen door medewerkers die hen in eigen taal te woord stonden en jarenlang hun volledige administratie regelden. Alleen op Antwerpen Noord waren er zevenduizend dossiers die een goed beeld geven van inspanningen die door deze groep werkzoekenden werd geleverd om werk te vinden.

Dezelfde informatie is te vinden over Turkse en Marokkaanse gezinnen in Borgerhout, Oud Berchem en Luchtbal, Linkeroever, allemaal probleemwijken als het over werkloosheid en allochtonen van Turkse of Marokkaanse origine gaat. Nazicht van deze dossiers zou mogelijk aantonen dat veel allochtone langdurig werklozen doodsimpel nooit solliciteren. Niet omdat ze door negatieve ervaringen ‘gedemotiveerd’ zijn, maar omdat ze er de noodzaak niet van inzagen en amper de taal beheersten wat in combinatie met lage scholing te weinig startkapitaal geeft op de arbeidsmarkt. Bovendien zaten ze in een comfortabele situatie, met een uitkering die veel hoger is dan het gemiddelde inkomen uit werk wat in Turkije of Marokko verdiend wordt. De motivatie om zich in Vlaanderen te vestigen was niet werk maar inkomen. En dat zat goed, kinderbijslag en vervangingsinkomens geven die gezinnen genoeg middelen om te overleven.

Ik verwijs naar mijn artikel Allochtonen op de arbeidsmarkt; geen probleem van racisme wat eerder verscheen op Brussels Journal. Ik organiseerde als eerste in mijn wijk in samenwerking met de VDAB een mini werkbeurs voor laaggeschoolden in de wijk met bijzonder aandacht voor jonge allochtone werkzoekenden. In februari van dat jaar werden jongeren naar hun belangstelling gepolst. Via een basiswerker vernam ik dat er wel belangstelling was op een voorwaarde; de beurs kon maar op aanwezigen rekenen als ze na september werd georganiseerd, want eerst gingen ze nog op vakantie naar Marokko!

Wellicht heeft die basiswerker als deskundig advies gegeven dat om de laagdrempeligheid te garanderen bij deze gedemotiveerde groep allochtone werkzoekenden voor de beurs wel rekening moet worden gehouden met de vakantieplannen van deze gedemotiveerde groep jongeren van Marokkaanse origine, en hun noden netjes overgebracht aan het beleid. Dat dit dus in werkelijkheid inhield dat jongeren in februari aangaven zichzelf niet als beschikbaar voor de arbeidsmarkt te zien tot september, zal onder de prozac invloed aan een vergadertafel zijn gesneuveld. Het is te hopen dat deze noden de medewerkers van de VDAB niet ontgaan tijdens die goedbedoelde maar volkomen misplaatste huisbezoeken, anders zou je nog kunnen vermoeden dat de politiek hier welbewust op ‘kleur’ stuurt. Positieve discriminatie bestaat maar voor wie er voordeel bij heeft, voor wie niet tot de doelgroep behoort is het gewoon discriminatie.

Door langdurig werkzoekenden die niet kunnen aantonen zich in te spannen te schorsen druk je het aantal werkzoekenden naar beneden. Je blijft immers niet automatisch ingeschreven als werkzoekenden bij de VDAB bij schorsing. Mensen ‘eruit’ is dus cijfers naar beneden. Maar ook de ultieme motivatie wat aan je situatie te doen, tenminste vanuit maatschappelijk oogpunt bekeken. Blijkbaar wordt dit middel bij de ene groep wel, maar bij de andere groep niet toegepast. Die uitkering is niet bedoeld om inkomen uit werk te vervangen, maar als overbrugging tot je weer werk vindt, dat is het doel van sociale solidariteit.

Door echter een welbepaalde groep anders te behandelen, krik je die cijfers binnen die groep mogelijk op. Dan staat er in de krant; aantal werkzoekenden daalt en aantal allochtone werknemers stijgt. Dat staat altijd mooi. Dat vindt iedereen goed. Scoren dus! Maar of het een beeld geeft van de realiteit en motiverend is tegenover werkzoekenden in het algemeen een ander paar mouwen. Hopelijk mogen de werkzoekenden die wel op de uitnodiging ingaan op dezelfde benadering rekenen van bezorgdheid vanuit de VDAB naar hun noden, en op evenveel begrip voor hun demotivatie als wie lekker achter de geraniums op de volgende uitkering wacht, als demotivatie voldoende is om geen poot uit te steken wat aan je situatie te doen, moet dit generaal pardon voor iedere werkzoekende gelden, sociale solidariteit komt uit het belastinggeld van alle kleuren, gelijke rechten en plichten horen daar een logisch gevolg van te zijn.