Op zondag 23 oktober voert de VZW Lyrica La Muette de Portici op in de Bijloke te Gent. Voor mij ligt een oproep van Voorpost: "wij moedigen alle Vlaams-Nationalisten aan een ticket te kopen voor de opvoering...en daar hun protest te laten horen. Voorpost zal in ieder geval aanwezig zijn, in de zaal of erbuiten."

Kijk, daar moet ik nu eens diep bij zuchten, omdat:

1.Voorpost schrijft: "de volkomen onbetekenende opera van Auber." Ik schrijf artikels over opera in het Engels, het Duits en het Nederlands en ik ga het heel bescheiden zeggen. Ik ben meer over opera vergeten dan alle Voorposters bij elkaar er ooit zullen van kennen. "La Muette" is een prachtige en bijzonder melodieuze grand opéra en een inspiratiebron voor Donizetti, Verdi en Wagner. Iedere operaliefhebber heeft de EMI-opname en is blij om nu eens die muziek in de realiteit te horen, al is het dan maar in een concertuitvoering.

2. Lyrica is gesticht met twee doelen: ten eerste het magere repertoire van de officiële schouwburgen aan te vullen met opera’s die geen kans meer krijgen in Antwerpen of Brussel; ten tweede verdienstelijke Vlaamse zangers wat werk geven. Zelfs voor de kleinste rollen huurden de Vlaamse Opera en de Munt seizoenen lang buitenlanders in (het leek het voetbal wel) terwijl goede Vlaamse zangers als Axel Everaert, Brigitte de Poorter, Paul Claus enz. geen enkele kans kregen. Ik herinner me geen demonstratie van Voorpost om die discriminatie aan te klagen.

3. Voorpost moet nu toch eens de moeite doen een geschiedenisboekje te lezen. Eén dat komaf maakt met die belgicistische legende over "La Muette" als de oorzaak van de muiterij van 1830. De 15 jaren van het Verenigd Koninkrijk zijn nooit een echt gelukkige tijd geweest. Economische crisissen en een aardappelziekte hebben hongersnoden veroorzaakt. De Engelse concurrentie doet heel wat fabrieken sluiten en een domme belasting maakt het brood, het volksvoedsel, zeer duur. Heel de zomer van 1830 zijn er rellen met werklozen.

Augustus is altijd een gevaarlijke maand. De voorraden van de vorige oogst zijn bijna op, de prijzen stijgen en de nieuwe oogst lijkt te mislukken. In de grote steden staan overal groepjes morrende mannen tot laat in de nacht.

En dan is er die 25ste augustus 1830 de opvoering van La Muette. Na afloop moedigen wat burgers de vele sukkelaars op het Muntplein aan om hun ongenoegen te laten blijken. Die vragen niet beter en verschillende groepjes trekken naar huizen van aanhangers van Willem om eens goed te plunderen. De deftige operabezoekers doen natuurlijk niet mee. De dag daarna slaan arbeiders in vele gemeentes machines stuk en dat is het moment dat de burgers zich bewapenen want een relletje tegen de koning zien ze wel zitten, maar "New Orleans"-toestanden moeten direct stoppen. Natuurlijk hebben hier en daar wat Fransgezinden de arbeidersmenigten aangevuurd maar veel belang heeft dat niet want de toestand is zo al explosief. Het blijft een maand lang onrustig en geleidelijk heerst er anarchie in Brussel.

Het Keerpunt 

Dan verschijnt het leger en botst er op barricaden, bewaakt door groepjes arbeiders en boerenjongens uit de omgeving. Dat is het echte keerpunt. Drie dagen lang levert men slag. Het leger telt 750 doden en een paar duizend gewonden. Bij de rebellen zijn er 400 doden en duizend gewonden. Zo'n 50 van die gesneuvelden zijn winkelier, bediende of ambachtsman; alle anderen zijn arbeiders of dagloners. De helft van de doden is niet in Brussel maar wel in Brabant geboren en is uit armoede naar de stad gevlucht. Het overgrote deel is Nederlandstalig.

Op 27 december trekt het Nederlandse leger zich terug wegens de zware verliezen en de desertie van vele Zuid-Nederlandse soldaten. In de meeste steden in het Zuiden zijn er gelijkaardige hongeropstanden van arbeiders. Zelfs in Aken doet men mee. De burgerij vindt dat het meer dan genoeg geweest is. Een tijdelijke regering neemt het heft in handen en maakt Louis de Potter, de held van de gewone mensen, lid. De Potter is een schrijver, een filosoof, geen volksmenner en hij gaat braaf her en der brandjes van ontevreden mensen blussen tot hij tenslotte ongevaarlijk is en aan de kant geschoven wordt.

Die regering organiseert verkiezingen en nodigt 46.000 mannen (0.75% van de bevolking) uit om een Volksraad te kiezen. Bijna niemand van de gesneuvelden en geblesseerden zou kiesrecht gekregen hebben. Zij hebben gevochten omdat zij opgehitst door hun priesters, niets willen weten van die Hollandse ketters. Maar ze willen vooral die goede oude Zuidelijke Nederlanden terug. Toen waren er maar weinig machines en was het zeker tussen 1760 en 1790 goed leven. Ze weten natuurlijk niet dat België (en nogmaals, dat woord betekent Nederland) een unitaire franskiljonse staat zal worden, die zeer vlug in de handen van een Luikse maffia komt (Luik was nooit een van de Zuid-Nederlandse staten). Zij hebben allemaal een hekel aan Frankrijk want ze herinneren zich maar al te goed de duizenden gesneuvelde jongens door de schuld van de boef Bonaparte. Alleen bij het politiek personeel zijn wat aanhangers van Frankrijk maar die liefde is vlug voorbij. Ze worden minister en kunnen voortaan op gelijke voet met hun Franse collega's praten in plaats van onderdanig bevelen te aanvaarden als sous-préfet van een Frans departement.

De nieuwe bazen laten de gesneuvelden begraven op het Sint-Michielsplein waar nu de Vlaamse ministers wonen en zorgen er voor dat de herinnering aan die volksopstanden zo vlug mogelijk verdwijnt. In de plaats komt dan de opvoering van La Muette de Portici want de hele 19de eeuw is de opera de belangrijkste en ook geliefdste kunst van de machthebbers en zeg nu zelf: een revolutie die begint met een opera heeft toch meer allure dan eentje die het van hongerlijders moet hebben.

Niet storen, a.u.b.

4. Kortom, er is geen enkele reden om herrie te schoppen tijdens de concertopvoering van een opera die al twee jaar voor het Brusselse oproer gecreëerd is en die er ook niet de echte oorzaak van is. Er zijn wel een paar goede redenen om het niet te doen. John Boeren (de organisator) krijgt jaarlijks een subsidie van 1.200 euro voor vijf verschillende voorstellingen. (Munt en Vlaamse Opera rijven zo'n 35 miljoen euro binnen). Hij moet het van de verkochte tickets en niet van de belastingbetaler hebben. En dus schrijft hij in zijn goedkope foldertje "eerste uitvoering sedert 1830" in de hoop de zaal te vullen. Nonsens natuurlijk, want in 1930 waren er 22 uitvoeringen in de Munt. Koren, orkest (die nauwelijks een kostenvergoeding krijgen) en het brave betalende publiek zitten niet te wachten op de komst van wat "halbstarken" en de sympathie voor Vlaamse onafhankelijkheid zal er zeker niet op vergroten. Voorpost moet niet bang zijn. Het gajes van Laken komt niet naar een concert waar alleen maar gewone mensen zitten.

En tenslotte is er de belangrijkste reden van allemaal. Men laat een brave artistieke manifestatie met rust, zeker als men niet genoeg geschiedenis kent en een verkeerd symbool kiest. Punt aan de lijn. Ik kan zoal de referenties lezen naar de jaren '30 in de regimepers. Toen werden ook overal operavoorstellingen verstoord omdat ze gedirigeerd werden door een geniale dirigent (gaven de Nazi's zelf toe) maar Bruno Walter was  het symbool van het Jodendom.

En voor één keer zal de regimepers gelijk hebben. Dus heren Vanslambrouck en Vermeulen, maak een mooi pamflet, zeg dat La Muette ten onrechte het symbool van het oproer van 1830 is, eis de Vlaamse onafhankelijkheid, deel dat netjes voor en na de voorstelling uit en geniet van de opvoering. Zoals de wijsheid luidt: muziek verzacht de zeden.