Het lijkt erop dat het lot van oranje-blauw één dezer dagen beslecht zal worden: zal Yves Leterme erin slagen N-VA en cdH dicht genoeg bij mekaar te brengen, zodat dan toch nog een nieuwe Belgische regering gevormd kan worden voor het einde van het jaar, of rest hem niets anders nog dan zijn opdracht terug te geven aan Albert II? Cruciaal daarbij is of N-VA toch over de brug gelokt zal kunnen worden met voldoende garanties voor een staatshervorming zonder dat cdH enige garanties op een staatshervorming hoeft te geven.

Het laatste is essentieel voor deze regeringsvorming, en tegelijkertijd de kwadratuur van de cirkel. Het betekent immers dat één van de twee partijen uiteindelijk fundamenteel zal moeten toegeven: ofwel moet cdH dan toch maar garanties geven voor een staatshervorming, ofwel moet N-VA die garanties opgeven. De constructie van een Conventie die Herman van Rompuy en Armand de Decker in mekaar geknutseld hebben moet voor dit probleem een oplossing kunnen brengen.

Vanuit Vlaams standpunt is het echter duidelijk dat zo'n Conventie vooral een aquarium lijkt te zijn om de dikke vis van de N-VA in te verdrinken. Lees de schetsen er maar eens op na: volgens de ene zouden er veertig politici lid worden van de Conventie, volgens Elio di Rupo van de PS zelfs 58. Eén argument om de Conventie toch maar te beperken tot veertig leden zou zijn dat op die manier Lijst Dedecker buiten die Conventie gehouden zou kunnen worden, terwijl een intentieverklaring ervoor zou moeten zorgen dat ook het Vlaams Belang aan de deur moet blijven staan. Pottenkijkers die te veel details over het gemarchandeer naar buiten zouden kunnen brengen zijn dus duidelijk niet gewenst. Over het democratisch gehalte van die Conventie wil ik het daarbij zelfs niet hebben.

Uit de manier waarop deze Conventie in de pers voorgesteld wordt, is het trouwens duidelijk dat alles er klaargemaakt wordt om er maandenlang oeverloos te kunnen palaveren. Met veertig politici die er uitgebreid hun zeg zullen kunnen en willen doen, en desnoods zelfs zullen moeten doen, kan dat inderdaad geen probleem zijn. Bovendien is er dan nog een College dat door enkele Belgische fossielen bemand zou moeten worden, waarschijnlijk om ervoor te zorgen dat als er dan toch één of ander al te on-Belgisch voorstel door de mazen van het net zou kunnen glippen, dat in het College deskundig de nek omgedraaid kan worden. Stel je bijvoorbeeld eens voor dat een meerderheid in die Conventie zou voorstellen dat in Brussel-Halle-Vilvoorde de Grondwet gerespecteerd zou moeten worden…

Het is dan ook niet moeilijk om even een blik in de toekomst te werpen om na te gaan hoe deze Conventie zal fungeren. Stel immers dat de N-VA zou instemmen met deze constructie, dan is het duidelijk dat de regering-Leterme I pas ergens in de loop van december de eed zal kunnen afleggen, en die Conventie niet van start zal kunnen gaan voor het einde van het jaar. Daarna zijn er de nieuwjaarsrecepties, en zal het al snel midden of eind januari zijn vóór een eerste vergadering plaats zal kunnen vinden. Veel zal er tijdens die eerste vergadering trouwens niet kunnen gedaan worden: wat toespraken en verklaringen over verwachtingen, intenties en hoop, misschien al wat gebakkelei over de formuleringen in het mandaat van de Conventie, en als het wat meezit misschien zelfs een akkoord over een vage agenda. Waarbij «vaag» misschien wel het sleutelbegrip zal zijn.

Gaat die Conventie vervolgens wekelijks vergaderen? Het zal al februari zijn eer er eindelijk eens inhoudelijk gedebatteerd zal kunnen worden, vervolgens is er een krokusvakantie en daarna een paasvakantie, en of er dus nog maar een begin van een voorstel voor een staatshervorming uit de bus zal kunnen komen vóór de zomer van 2008 is dus hoogst twijfelachtig. Als de Conventie überhaupt al meer dan twee-drie keer zal samenkomen, want de PS zal ongetwijfeld niet veel excuses nodig hebben om de oranje-blauwe regering een ferme pee te stoven door de stekker uit de Conventie te trekken. Gaat de N-VA zich dan uit die federale regering terugtrekken, op een ogenblik dat de verf of het behang in het kabinet van Minister Bart de Wever nog niet helemaal droog is? Daar gaat veel volk naar komen kijken.

En er is trouwens de PS alleen niet. Wie de grijns van Charles Michel heeft gezien toen hij verleden zondag in De Zevende Dag zijn hoop op een staatshervorming vóór die zomer van 2008 kwam uitspreken, weet eigenlijk al genoeg. Had iemand hem ingefluisterd dat hij zijn verhaal met de glimlach moest brengen, en was die grijns het beste wat hij kon presteren? Of kon hij die grijns gewoonweg niet onderdrukken omdat hij zelf amper kon geloven dat die onnozele Vlamingen zo mak –en vooral ook beleefd– lieten belazeren door hem? De garanties die hij daar kwam afleveren waren in ieder geval minder waard dan de intentieverklaringen die sp.a en de toen nog VLD aan Yves Leterme leverden in 2004 bij de vorming van de Vlaamse Regering: minder dan niets dus. Als de MR (en het FDF!) de boel in die Conventie zelf mee helpen blokkeren, kan hem niets verweten worden, want meer dan wat hoop had hij uiteindelijk niet toegezegd. En hoop is een goedkope belofte, zeker in de politiek. Hij kan net zo goed morgen komen vertellen dat hij ook hoopt dat de Arabieren volgend jaar gratis olie aan België komen leveren en dat de zon alle dagen zal schijnen.

De vraag is dus wat de N-VA zal doen: uiteindelijk toch maar toegeven en instemmen met een regering zonder enige handvaste garantie op een staatshervorming (of misschien wel eerder een garantie op geen staatshervorming?), of het been stijf houden en de Belgische zwarte piet toegespeeld krijgen voor het mislukken van de federale regeringsformatie? Met het hierboven geschetste scenario moeten de leden van de partijraad wel op hun kop gevallen zijn om in te stemmen met oranje-blauw, tenzij ze er puur persoonlijk belang hebben. Niet dat ik hen van postjesjagerij zou willen beschuldigen moesten ze een regeringsakkoord toch goedkeuren, maar ze moeten dan wel beseffen dat in 2009 het feest onherroepelijk voorbij zal zijn. Bij Lijst Dedecker en Vlaams Belang zouden ze zich ongetwijfeld in de handen wrijven.