Een nieuwe peiling van Le Soir/RTBf gaf begin deze week aan dat het Vlaams Kartel van CD&V en N-VA voorlopig nog stand houdt. Maar hoeveel is die peiling eigenlijk vandaag nog waard, nu de politieke situatie (nog maar eens) totaal veranderd is?

Een eerste vaststelling wanneer we de resultaten van deze peiling doornemen is inderdaad dat het Vlaams Kartel van CD&V en N-VA een score van om en bij de dertig procent kan behouden, niettegenstaande alle interne tegenstellingen, zowel binnen de twee partijen als tussen de twee partijen. Hoe is dit mogelijk?

Mijn verklaring is dat het Vlaams Kartel tot nu toe in de peilingen heeft kunnen profiteren van die interne tegenstellingen, die zorgen voor een onduidelijkheid waardoor de aanhang van de verschillende strekkingen voorlopig nog niet heeft moeten afhaken. De situatie kan een beetje vergeleken worden met Schrödingers kat uit de kwantummechanica. Grosso modo kunnen er binnen het kartel immers drie strekkingen onderscheiden worden: een strekking die de communautaire dialoog al opgegeven heeft, een strekking die het toch nog eens opnieuw wil proberen, ook al gelooft men er niet echt meer in, en een strekking die een staatshervorming alleen maar onzin vindt en zich liefst alleen maar met de sociaal-economische problemen in België zou willen bezighouden. Zolang het Kartel geen ultieme beslissing heeft moeten nemen over welke richting het zal uitgaan met de regering-Leterme I, kunnen de aanhangers van alle drie de strekkingen zonder veel problemen in een opiniepeiling antwoorden dat ze nog steeds hun vertrouwen geven aan het Vlaams Kartel. Daar kan morgen (zondag) echter al grote verandering in komen als het Kartel uit de federale regering stapt of scheurt, of die toestand kan nog een tijdje aanhouden als Yves Leterme ook deze keer weer een «creatieve» oplossing vindt om de kool en de geit te sparen, zoals op 14 juli.

Wat echter ontegensprekelijk vaststaat is dat er vroeg of laat verkiezingen zullen gehouden moeten worden, en dat het Kartel op dat ogenblik kleur zal moeten bekennen, net zoals Schrödingers kat op het ogenblik van de waarneming ofwel dood ofwel levend moet zijn, en zich niet meer in een toestand tussenin kan bevinden. Dat betekent meteen ook dat een deel van hen die vandaag nog achter het Vlaams Kartel staan, helemaal geen zekere kiezers zijn, en dat is een fundamenteel gegeven voor àlle opiniepeilingen tot het Vlaams Kartel een duidelijke keuze heeft gemaakt in het communautaire dossier. Dat heeft ook twee grote gevolgen: ten eerste dat het nogal onzinnig is grote conclusies vast te knopen aan de score van het Kartel in deze opiniepeiling, en ten tweede dat zelfs met een peiling onder honderdduizend Vlamingen een opiniepeiling vandaag amper iets zegt over de uitslag van de komende verkiezingen. Het plaatst trouwens ook meer dan één vraagteken bij de scores van de andere partijen.

Dat betekent echter niet dat de andere partijen rustig achterover mogen leunen, ook al doen ze het in deze peiling niet goed. Vlaams Belang doet het ronduit slecht, maar ook sp.a-Vl.Pro kan moeilijk tevreden zijn met een uitslag van om en bij de vijftien procent. En ik kan me moeilijk voorstellen dat ze maandag bij Open Vld de champagnekurken hebben laten ploffen, want de achteruitgang vergeleken met de verkiezingen van meer dan een jaar geleden kan moeilijk ontkend worden.

Alleen bij Groen!, en meer nog bij Lijst Dedecker, kan men tevreden zijn met de resultaten van deze peiling. Lijst Dedecker registreert immers meer dan een verdubbeling vergeleken meer de laatste verkiezingen. Er zit echter een serieuze angel aan het succes van de partij in de opiniepeilingen: sommigen willen in hun ijver om het Vlaams Belang in een crisis te duwen Lijst Dedecker al een score van vijfien procent aanmeten. Zelfs al gaat de partij er stevig op vooruit, riskeert ze zo psychologisch toch de verkiezingen te verliezen als ze niet ver genoeg boven de drempel van tien procent uitkomt.