De Mexicaanse griep, in de volksmond beter bekend als de varkensgriep, eist nu al enkele dagen een voorname plaats op in de media. Opvallend: het journaille weet zich ook deze keer, net zoals bij de uitbraak van SARS en de vogelgriep, geen houding aan te meten, en zweeft tussen paniekzaaierij, onzakelijkheid en onkunde.

Het blijft een pertinente vraag: welke wetenschappen zouden er precies onderwezen worden aan de universiteit in de richting Politiek en Sociale Wetenschappen? Luc van Balberghe heeft vermoedelijk, en zoals zo vaak, groot gelijk, wanneer hij die richting omschrijft als de vuilbak voor al wie te dom of te lui is om een échte studierichting aan te vatten. Als je dan nog weet dat het gros van onze journalisten precies die richting gevolgd heeft tijdens de studentenjaren, dan weet je wel hoe laat het is. Enig wiskundig, laat staan statisch inzicht hoef je dan ook niet te verwachten om de getallen die deze dagen vanuit alle uithoeken van de wereld geproduceerd worden een beetje in hun context te plaatsen.

Je zal dan ook maar het journalistje van dienst zijn dat alweer een artikel aan mekaar moet schrijven over een nog maar eens bijgestelde balans van het WHO. Vandaag zijn het meer dan 600 gevallen, gisteren waren het er amper 300, een paar dagen geleden zelfs nog geen honderd. Wat moet je daarvan denken? Morgen meer dan 1000 gevallen? Waar gaat dat eindigen? Telkens weer kan je tussen de lijnen door lezen hoe de paniek op de redactie toegeslagen is, dat men geen flauw benul heeft wat er precies aan de hand is, maar de journalist probeert zich dan toch een beetje verantwoordelijk te gedragen en zijn lezers rustig te stellen. Zo goed en zo kwaad als het kan dan toch.

Maar hoe zitten de zaken op dit ogenblik nu werkelijk in mekaar? Het grafiekje van hierboven toont het aantal bevestigde gevallen zoals gerapporteerd door de WHO, totaal en per land. Merk op dat de Y-as een logaritmische schaal gebruikt, en rechte lijnen dus in feite een exponentiële groei weergeven. Veel conclusies kan men voorlopig nog niet trekken, onder meer omdat in Mexico (groen) de analyses een beetje achterlopen op de feitelijke toestanden. De grafiek voor dat land maakt hier en daar dan ook enkele rare sprongen. Totaal (zwart) is echter duidelijk sprake van een exponentiële groei, met een gemiddelde stijging van zo'n 50% aan nieuwe gevallen per dag. Als die trend zich zo voortzet, zitten we morgen inderdaad aan de 1000 gevallen, over een goede week rond de 10.000, en nog een week later ver boven de 100.000. Maar is dat een reden tot paniek?

Wanneer een besmettelijke ziekte zich vrij kan verspreiden onder een bevolking, niet zo dodelijk is dat ze zichzelf uitroeit en tegelijkertijd in aantal besmettingen nog steeds relatief klein is tegenover de totale bevolking, dan zal het aantal besmettingen exponentieel toenemen. De getallen van vandaag tonen duidelijk aan dat de Mexicaanse griep tot een paar dagen geleden vermoedelijk nog steeds in dat stadium zat. De vraag van een journalist aan de Mexicaanse Minister van Volksgezondheid José Ángel Córdova over een eventuele stabilisering was dan ook compleet overbodig, en het antwoord dat de minister gaf, was het enige correcte dat kon gegeven worden: we zullen nog enkele dagen moeten afwachten om te zien hoe de toestand evolueert.

De echte proef om vast te stellen of deze uitbraak stilaan onder controle geraakt zal dan ook volgende week geleverd moeten worden. Indien het getal van 10.000 besmettingen bereikt wordt voor het einde van de week, is de ziekte nog niet onder controle. Stabiliseert de toestand zich in Mexico en worden in de rest van de wereld niet meer dan enkele alleenstaande of tientallen nieuwe gevallen ontdekt, dan hoeven we niet te vrezen dat het einde van de wereld nakend is. Verdere speculaties over de evolutie van het virus voor het echte griepseizoen, de komende winter, hebben tot slot weinig of geen zin: tegen die tijd kan de Mexicaanse griep net zo goed volledig verdwenen zijn, en een totaal andere nieuwe variant opgedoken zijn uit Azië. Of zoveel mensen laten zich uit vrees voor de varkensgriep deze herfst inenten tegen welke variant dan ook, dat het virus zich amper kan verspreiden en aantal gevallen van griep deze winter wel eens precies extreem laag zou kunnen zijn…