Marc Vervenne, rector van de KU Leuven, zei bij zijn aantreden in een interview, dat ik afnam voor Trends Magazine:

“Het is grof hoe weinig Vlaamse intellectuelen, ook zij die te keer gaan tegen de kerk en de religie, weten van het geloof, de traditie, het katholicisme. Zij kennen het ABC hoegenaamd niet meer.”

Een quote die me tot vandaag helder voor de geest staat en die kan dienen als opening voor een kakelvers boek over de verhouding tussen journalisten en religie. “Blind Spot. When Journalists don’t get Religion”, 2009, Oxford University Press, (Blinde vlek, als journalisten een potje maken van godsdienst), bundelt negen opstellen van Amerikaanse mediadeskundigen. De VSA is veel minder ontkerstend, geseculariseerd dan West-Europa en toch is de thesis van Blind Spot correct: journalisten in Amerika leven op een eiland midden in een zee van christelijke, mohammedaanse, joodse religiositeit, maar slaan keer op keer de bal mis. De kloof tussen de media en de massa. Opnieuw bezocht dus, en hier op religieus vlak. De Amerikaanse verslaggevers leven mijlen ver van een beleving en inspiratie die hun medeburgers bezig houdt. De journalisten in de VSA kennen de religie amper, spitsen zich toe op de extremere vormen van bijvoorbeeld de islam, kijken spottend naar volks geloof en beleving, zoals in de Pinksterkerken en bij het “evangelicalism”, en worden door hun hoofdredactie niet gestimuleerd om de nodige kennis, ervaring, netwerken te ontwikkelen. Gevolg: de verslaggeving over religie is bij de algemene kranten, televisiestations, radiozenders ondermaats, slecht, vol met vooroordelen.

De negen experts willen geen zieltjes winnen. Hun uitgangspunt is breder: godsdienst is in de VSA en wereldwijd een belangrijk en blijvend verschijnsel. Wie dat niet ernstig neemt, wie zijn lezers, luisteraars, kijkers daar niet goed over informeert, vervult zijn professionele plicht niet. De Amerikaanse pers doorgrondt Al Qaeda niet, zij knoeit over Iran, miste het verhaal van de door christelijke kerken met succes bekroonde mensenrechtencampagne in Zuid-Soedan, maakte filmmaker-acteur Mel Gibson op een onbekwame en unfaire wijze met de grond gelijk om zijn “The Passion of the Christ”. Enzovoort. Té vaak besluit de onderzoekers van Blind Spot: “Journalisten hebben een grote eigendunk en dat weerspiegelt zich nog heviger dan in andere types verslaggeving in het schrijven over religie”.

Het Amerikaanse Blind Spot geeft met voorbeelden en analyses van over de Grote Plas exact de situatie weer die hier in Vlaanderen bestaat. Geen enkele krant, geen enkele zender heeft nog een man of vrouw die het weidse terrein van de religie dagelijks betreedt. De hoofdredacties waggelen mee in de foute veronderstelling dat God dood is, dood blijft en gelovigen oenen zijn die geen kopij verdienen. Of ze moeten zich storten op verre wolkenkrabbers of bussen opblazen in Londen. Wie brengt hier een genuanceerd verhaal over de salafistische Marokkanen in Antwerpen, wie kijkt naar de instroom van christenen uit het Midden-Oosten en hun uitzwerming over onze kerken, wie maakt een brede menselijke en politieke analyse van de opvolging van kardinaal Danneels, wie vraagt de hoofdrabbijn van de Brusselse synagoge naar zijn mening over zakenleven en ethiek, wat is de verbinding tussen de moskee in het Brusselse Jubelpark en het wahabisme van de Saoedische sponsors, wie ondervraagt premier Van Rompuy over zijn bijdrage in een actueel boek gebaseerd op de staties in de kerk van de abdij van Westvleteren, wie portretteert de nog steeds jonge kloostergemeenschap La Tibériade bij Redu en zijn Litouwse uitbreiding, wie peilt naar de religieuze wortels en hun huidige werking bij CD&V of zijn de christelijke politici en militanten de witgekalkte graven uit de Bijbel? Je kan het lijstje van Belgische onderwerpen aanvullen naar believen.

Is religierapportage werk voor watjes? Vlaamse journalisten denken dat hoogstwaarschijnlijk, en ik ken hen van dichtbij. Zij zijn zo politiek correct dat het pijnlijk is en ze al rood aanlopen van schaamte als ze zouden, een speelsigheidje, pure hypothese, moeten opbiechten aan hun vriendin of mede-kroegtijgers, dat ze de “religion beat” - de sector van de religie - als opdracht krijgen.

Een aanduiding van de werkelijkheid, buiten de Belgische verslaggeving die abdiceert, is een nagelnieuw boek van twee Britse journalisten die allebei topmensen zijn van het beste weekblad ter wereld. Een publicatie gesticht in 1843 en 166 jaar aan de spits van de kwaliteit. John Micklethwait, hoofdredacteur  van The Economist, en Adrian Wooldridge, chef van het bureau in Washington, investeren opnieuw hun ervaring en vlotte pen in een boek: “God is Back”, 2009, The Penguin Press. The Economist is een vooraanstaand economiemagazine en Micklethwait en Wooldridge zijn nuchtere Britten (Micklethwait ken ik persoonlijk sedert een gesprek over een van de vorige boeken die het duo schreef, “A Future Perfect”, 2000, over de globalisering - die zij voor 90% verdedigen). Het is een gezagsargument en dat mag.

Als twee internationale topjournalisten die niet dagdagelijks bezig zijn met religie een boek schrijven met als ondertitel: “How the Global Revival of Faith is Changing the World”, dan is dat nieuws en een les voor de afwezigen. Micklethwait en Wooldridge vlooiden voordien samen in vernieuwende manuscripten de groei van vennootschappen uit, de branche van de managementconsultants, de opkomst van Nieuw Rechts in de VSA, de huidige globalisering. Telkens bestsellers. God is terug in de Angelsaksische pers, in Vlaanderen arriveert hij later.

Dit artikel verscheen eerder in het weekblad Tertio.