“We hebben een sterke regering, met een oplossing voor elk probleem.”, was het antwoord van mijn gids op de vraag: “Aangezien het verkeer nu op een gewone dag strop zit in Beijing, hoe was het verkeer gedurende de Olympische Spelen?”. Hij vervolgde: “Het verkeer verliep nog nooit zo vlot, want de regering besliste dat slechts de helft van de wagens op straat mochten komen. Pare en onpare nummers op de nummerplaat bepaalden de specifieke dag waarop er met die wagen gereden kon worden.”

Gedurende de jongste drie weken trok ik door China. Van de drukke hoofdstad Beijing naar de Muur, de historische oude hoofdstad Xi’an waar de terracotta krijgers ontdekt werden, Zuzhou en Tongli, die zichzelf graag met Brugge vergelijken wegens de vele kanaaltjes, de wereldstad Shanghai, een cruise op de Yangtze rivier door de drie torenhoge bergkloven en de langste waterdam van de wereld, de verstikkende industrie stad Chongquin, het schilderachtige Guilin met een cruise op de sprookjesachtige Li rivier, verschillende kleinere steden tussenin, om te besluiten in een mierennest als Hong Kong.

Wat een openbaring! De Chinezen zijn de vriendelijkste mensen, en verwelkomen je met een lach. Ze wensen je spontaan op straat een goeie dag: ‘Ni-hao’. De jongeren onder hen proberen een praatje te slaan in hun gebrekkig Engels, en willen met jou op de foto. Ouders laten hun baby’s en kleuters graag fotograferen. In de steden (tientallen miljoenen inwoners!) steken de grootste luxe-merken van de wereld de ogen uit. Er wordt dag en nacht gewerkt, alle dagen van de week. Iedereen probeert zo snel mogelijk zo rijk mogelijk te worden. Ze lachen met onze Man Made Global Warming religie. Steenkool is de voornaamste bron voor hun energie. Duizenden centrales spuwen een adembenemende smog laag de lucht in. Er wordt niet bespaard op elektriciteit. Zelfs de onderkant van de door de stad snijdende en op stelten gebouwde snelwegen is verlicht en trekt kilometer lange blauwe en roze lijnen door de donkere lucht. Verkeerswisselaars van zes niveaus zijn geen uitzondering. Kleurrijke lichtbundels versieren de appartementsgebouwen en kantoortorens om hun vorm en stijl te benadrukken. Deze lichtsporen veranderen voortdurend van kleur, plaats en vorm. Het is een dagelijks feeëriek schouwspel. Immense openbare video displays overspoelen de zintuigen met nog meer animatie. New York’s Time-Square is slechts een zwak afkooksel van wat hier is te zien!

Veertig jaar socialisme onder Mao, met een honderd miljoen slachtoffers, was genoeg om de ogen van de Chinezen te openen. Deng Xiaoping maakte de ommekeer mogelijk in de 1980’s, opende China voor de wereld, en gaf de Chinezen de toelating om rijk te worden. Er is slechts één taboe: bedreig de ‘ruling class’, de heersende elite, de Partij en je riskeert je job, appartement en bankrekening te verliezen (in het beste geval) of je kop (in het slechtste geval). De Partij controleert het leger, de verspreiding van informatie, en de onderdanen door een uitgebreide interne veiligheidsdienst (Domestic Security Department).

Het regime heeft slechts één doel: aan de macht blijven. Het regime meent dat het dit op lange termijn kan verwezenlijken door de levensstandaard van zijn burgers voortdurend te laten groeien. Inspraak, democratie, mensenrechten, milieu en andere overwegingen zijn van ondergeschikt belang.

Om de levensstandaard te verhogen transfereert China mensen van het platteland naar de stadsagglomeraties. China heeft slechts 7% van de grond, geschikt voor landbouw, in de wereld, maar het moet 20% van de wereldbevolking voeden. In China is slechts 20% van de landmasse geschikt om voedsel te kweken. Mao’s landbouwhervorming versnipperde deze landbouwgronden door elke boerenfamilie een stukje te geven. Door de kleinschaligheid is mechanisatie praktisch niet mogelijk. Grotere stukken landbouwgrond vormen, om die efficiënter te kunnen uitbaten, is een voldoende reden om van boeren, arbeiders en bedienden te maken in de steden.

Om de ex-boeren te kunnen huisvesten worden in de steden aan de lopende band appartement-complexen gebouwd. Het aantal werkende kranen op de verschillende bouwwerven is niet te tellen. Letterlijk! Tien jaar terug stonden in Shanghai alleen 50% van alle kranen van de gehele wereld. Het resultaat: in 15 jaar is de skyline van de stad geëvalueerd van slechts enkele torengebouwen tot nu verschillende duizenden. Als Chinezen zeggen een appartement gekocht te hebben, betekent dit dat ze een lease gekocht hebben voor 70 jaar. De eigendom blijft in de handen van de Staat. Wat er zal gebeuren na de 70 jaar is niet geweten. Niemand bereikte reeds de termijn. Chinezen hopen dat hun kinderen niet nog eens opnieuw zullen moeten betalen voor een nieuwe lease. Een appartement wordt verworven als een lege doos. Je bent zelf nog verantwoordelijk om voorzieningen, kabels en buizen, vloeren en plafonds, keuken en badkamer te installeren.

Om de nieuwe stedelijke bevolking te laten overleven moet op grote schaal werk gecreëerd worden, en dus heeft de Partij China omgevormd tot het fabrieksterrein van de wereld. Zolang China een voldoende aantal goedkope werkkrachten heeft, blijft ze competitief in de wereld. Op dit moment worden nog 60% van de bevolking als agrarisch beschouwd, wat betekent dat 50% van de bevolking nog als een goedkope werkkrachten reserve kan beschouwd worden. 50% is 650 miljoen mensen! Fabrieksarbeiders verdienen ongeveer 250 Euro per maand. Iedereen klust bij, of heeft een handeltje als bijverdienste. Man en vrouw werken.

Om zoveel goederen te kunnen maken voor zichzelf en de hele wereld heeft China een constante toevloed nodig van ruwe materialen, die ze zelf niet in voldoende mate heeft. Om die toevoer te garanderen moet China de projectie van zijn militaire macht in de wereld steeds verder uitbreiden, en moet ze zich steeds assertiever in de wereld gedragen.

Welke risico’s bedreigen dit model? De wet op het ene kind. Ouders kunnen in principe slechts één kind hebben. Bij een tweede zwangerschap is de politieke druk zo groot, dat abortus de uitkomst is. De boete voor een tweede kind is 25.000 Euro en je riskeert je werk te verliezen. De appartementen zijn duur en klein, wat het praktisch onmogelijk maakt om een kinderschare te huisvesten, zeker als ook nog de grootouders inwonen.

Moderne technologie maakt het mogelijk om het geslacht van de vrucht te zien, alhoewel dokters verboden worden dit geslacht mede te delen aan de aanstaande moeder. Maar ‘money speaks’ in China. Het resultaat is dat voor elke 100 meisjes er 120 jongens geboren worden. Historisch heeft elke maatschappij met een overschot van jongens zich oorlogszuchtig gedragen en bruiden van buiten zijn territorium ingevoerd. Maar aan de andere kant is er het fenomeen dat de ouders enorm veel tijd, geld en energie investeren in hun ene kind om die zo goed mogelijk op te leiden. Zal een maatschappij waar elke familie slechts één afstammeling heeft, deze riskeren in een oorlog?

De één kind politiek leidt ook tot een veroudering van de bevolking, maar ik meen dat dit nog geen probleem vormt op middellange termijn omdat de reserve van boeren-families nog zo groot is. Een vrouwelijke gids vertelde me dat zwangere vrouwen weer meer naar een dochter verlangen. Een dochter is veel goedkoper voor de Chinezen. Het is de familie van de bruidegom, of de bruidegom zelf, die het appartement, de auto en het huwelijksfeest betaalt. De familie van de bruid schenkt de bedlakens en het huisgerief. Een verrassing was ook om te leren dat er geen gratis onderwijs is, geen gratis gezondheidszorg en geen pensioen. Redenen waarom de spaarquota in China de 30% benadert. Enkel Partij-leden genieten van de bovengenoemde voordelen. Mensen die vroeger voor een staatsbedrijf werkten genieten van een klein pensioentje.

Een tweede punt: de uitstalling van de luxe, en het feit dat die slechts voor een minderheid bereikbaar is. Het inkomensverschil tussen de onderste laag en de bovenste laag van de bevolking is van de hoogste in de wereld. Het ene kind groeit op in een gezin, die dit persoontje de belangrijkste van de familie beschouwt. De kinderen worden dus ‘bedorven’. Deze nieuwe generatie zal voor zich de luxe eisen die ze rond zich ziet, en zal de vergoeding, die deze luxe enigszins bereikbaar maakt, voor haar of zijn werk verlangen. In hoever zal dit vreedzaam gebeuren? Tijdens mijn bezoek eisten werknemers in enkele grote industriesteden in het Zuiden een verdubbeling van hun loon. Ze kregen 10%. Vakbonden zijn onderdeel van het regime en staan dus niet automatisch aan de kant van de arbeiders. Protesten gebeuren dus buiten de officiële vakbonden.

Andere landen zoals India, Vietnam, en Brazilië groeien ook en willen een deel van de koek, en de grondstoffen. In hoeverre zullen deze landen in conflict komen met de ambities van China? China is geen homogene natie, maar een sterk centraal gezag houdt de boel bij elkaar. Nieuwe technologie geeft een geschoolde bevolking toegang tot informatie-stromen van buiten China, alhoewel het regime er alles aan doet om deze toegang te beperken of toch zeker sterk te controleren.

Hoe moet de VS en Europa omgaan met China? Een vraag waar ik nog geen duidelijk standpunt op heb. Moeten we China verder onder druk zetten, zoals vorige week gebeurde in Washington, omtrent de mensen-rechten die het land al dan niet toekent aan zijn bevolking, of moeten we de Chinezen hun eigen zaakjes laten regelen en enkel handel drijven met hen. Handel zoals nu: wij leveren voedsel en grondstoffen, een stuk technische knowhow en zij leveren ons spotgoedkoop de producten die we zo graag gebruiken. Is dit de goede houding? Waar ik zeker van ben is dat het buitenland China niet meer kan stoppen. De vrijheid om te ondernemen en rijk te worden, een bevolking die opleiding en hard werk waardeert, in combinatie met een ‘verlichte’ dictatuur produceert een wereldmacht.

China hangt voor een belangrijk deel van zijn voedsel af van het buitenland, en dat is een achilleshiel voor dit land. Als de toestroom van ruwe materialen stopt is het revolutie in China. Als de militaire uitstraling van China sterk groeit, zoals het de jongste jaren doet, en de Obama administratie bouwt de militaire macht van de VS af, dan kunnen we verwachten dat Westerse bondgenoten zoals Japan, Taiwan, Zuid Korea, Australië en anderen hun positie herzien en zich op één lijn met China zetten.

In ieder geval, als je de kans hebt, aarzel dan niet en bezoek China. Het is echt de moeite. Het is een veilig land om in rond te trekken, maar best is een geleide toer te boeken zodat je een Mandarijns sprekende gids ter beschikking hebt, en beter contact kunt leggen met de plaatselijke bevolking om realistische informatie te krijgen. Enkel de jongeren spreken een mondje Engels.

Volgende week weer meer over de VS, waar de voorverkiezingen de meeste aandacht trekken, maar ook de stommiteit van de Obama administratie om zich bij de Chinezen te verontschuldigen voor een wet in Arizona, die de politie verplicht om de immigratie status van arrestanten te controleren. 65% van de Amerikanen vinden dit een goede wet. De Democraten beschouwen blijkbaar het illegaal binnenkomen in de VS een universeel mensenrecht. Probeer echter niet om illegaal China binnen te komen, als je leven je lief is.