OpenVLD heeft beslist om het woord "allochtoon" te vervangen door "nieuwe Vlaming". Althans in de eigen publicaties en in het eigen taalgebruik. Deze beslissing is ontsproten aan het "spiegelbureau" van de partij, een orgaan dat ervoor moet zorgen dat de partij zoveel mogelijk een "afspiegeling" wordt van de samenleving, en dat uitsluitend uit minderheden (allochtonen, vrouwen, jongeren, senioren, gehandicapten) is samengesteld. Hoewel: spiegelbureau-voorzitter Noël Slangen behoort voor zover bekend niet tot één van de hiervoor opgesomde minderheden, maar daar staat wel tegenover dat hij uit Limburg komt.

Mijn mening over deze beslissing? Erg, heel erg. Een capitulatie voor de politieke correctheid, een poging om politiek hypercorrect te zijn. Maar eerst het goede nieuws. "Nieuwe Vlaming" is uiteraard stukken minder erg dan "nieuwe Belg". Niet omdat Vlaanderen beter zou zijn dan België, maar wel omdat er een nauwkeurige definitie bestaat van "Belg". Een Belg is iemand met de Belgische nationaliteit. Hier wonen veel allochtonen die geen Belg zijn, en die kan je pas "nieuwe Belgen" noemen als ze zich hebben laten naturaliseren. De bestaande trend om alle allochtonen die in België wonen, ongeacht hun nationaliteit, "nieuwe Belgen" te noemen, is niet alleen gebaseerd op een foute definitie, maar holt bovendien het concept van de nationaliteit volkomen uit. Ja, dan biedt de term "nieuwe Vlaming" toch wat meer ruimte. Zelf heb ik altijd gevonden dat iedereen die in Vlaanderen woont "Vlaming" genoemd mag worden, ongeacht taal, cultuur, afkomst of nationaliteit. Tenminste, zolang Vlaanderen deel uitmaakt van België, en "Vlaming" bijgevolg niet slaat op een nationaliteit.

"Nieuwe Vlaming" is dus een term die goed de lading dekt, maar ik vind het wel een capitulatie. Een capitulatie voor de politieke correctheid én voor de racisten. De term "allochtoon" werd destijds ingevoerd omdat "migrant" te stigmatiserend werd geacht. Nu wordt "allochtoon" blijkbaar ook al te stigmatiserend geacht. Waarom? Is het omdat er racisten en xenofoben bestaan die het woord "allochtoon" gebruiken en misbruiken om er mensen mee te stigmatiseren, dat we die term moeten laten vallen? Ik vind van niet. Heeft het woord "allochtoon" een negatieve bijklank? Ik vind van niet, maar de politiek correcten vinden blijkbaar van wel.

Het steeds maar opnieuw uitvinden van verse woorden omdat het vorige woord, dat ooit zeer politiek correct was, nu "verbrand" of "vervuild" is, lijkt mij te wijzen op een compulsieve fixatie. Een dwangmatige neiging om onze taal voortdurend te zuiveren van woorden en termen die door één of andere minderheid als beledigend of ongewenst zouden kunnen worden aangevoeld.

Toen ik klein was werd een mens met een opvallend lichamelijk of mentaal gebrek, een "ongelukkige" genoemd. Daarmee werd bedoeld dat die mensen pech hadden gehad, niet dat ze zich ongelukkig moesten voelen. Later leerden we dat "gehandicapte" het correcte woord was. Toen ook dat woord verbrand was, werd het "mindervalide". Later werd het woorddeel "minder" als beledigend beschouwd, en werd het "andersvalide". Tegenwoordig is ook dat woord respectloos, en moet het element "mens" er worden aan toegevoegd. "Mensen met een handicap" of "personen met een handicap" is tegenwoordig en tot nader order aanvaardbaar. Blijkbaar bestaan er dus mensen die "gehandicapte" associëren met een machine of een beest, want het wordt noodzakelijk geacht om er duidelijk bij te zeggen dat het om menselijke wezens gaat.

Mensen, waarvoor zijn we in godsnaam op de vlucht? Wat moet er kost wat kost verdrongen worden? Welk fenomeen is er hier aan het werk, dat een nieuwe term na een paar jaar al opgebruikt en verbrand is, en door een vers uitvindsel moet vervangen worden? Deze politieke correctheid is zielig, en wijst op een verdringingsproces. Voortdurend op de vlucht voor de vermeende demonen in ons eigen taalgebruik.

De Leuvense hoogleraar Gust De Meyer omschreef het in 2002 als volgt in het boek "Politiek niet correct" dat hij samen met Wim Schamp schreef:

Politieke correctheid kan nu eindelijk ontmaskerd worden als een vorm van fundamentalisme, dat Taliban-achtige allures begint aan te nemen. Politieke correctheid is stilaan ontaard tot een bedreiging voor de individuele vrijheden. (...) Wat ongetwijfeld goed begonnen was enkele decennia eerder als een pleidooi voor pluralisme (of multiculturalisme) en gelijkheid, dreigt uit te draaien op nieuwe vooroordelen en zelfs vormen van censuur of minstens zelfcensuur. (...)

Politiek correcte mensen zijn er, met andere woorden, in geslaagd de taal, de media en gedragspatronen een censuur op te leggen vanuit de onbevraagde stelling dat taalgebruik en ook mediabeelden noodzakelijk tot navolging leiden. Taal en media zouden mensen indoctrineren met ideologie, met verfoeilijke denk- en gedragspatronen. Daarom dienen de zwakke ontvangers van (media)boodschappen tegen zichzelf beschermd te worden, betutteld te worden, opgevoed te worden tot een mentale hygiëne aan de hand van gekuist taalgebruik. (...) Belediging wordt nu alleen bepaald door de geaffronteerde persoon, niet meer door de waarheid. Taalzuivering, taalhygiëne op de weg naar het heil van de van ketens bevrijde mens. (...) Een hygiënische, gekuiste, propere schutskring, een cordon sanitaire, inderdaad, rond de besmette taal van die kapitalistische en minderheden verdrukkende maatschappij. (...)

Wat politiek correcte denkers in feite nodig hebben is een psychoanalyse, die hen opnieuw moet leren omgaan met wat ze in bewoordingen en gedachten hebben verdrongen. Opnieuw durven zeggen waar het om gaat. Zoals progressief-links vroeger de taboes van rechts heeft mogen blootleggen, nu de door progressief-links nieuw opgelegde taboes doorbreken. De met de taalpurificatie naar het onderbewustzijn verdrongen gedachten bovenhalen en verwerken. Om opnieuw vrij te kunnen denken, spreken én handelen. Bevrijd, ditmaal niet van kwalijke vader- en moederbindingen, maar van de dwang die de correcte taalcode heeft opgelegd.

En Willy Smedts, hoogleraar Nederlandse taalkunde aan de K.U.Leuven, stelde het gisteren in Gazet van Antwerpen zo:

De tendens voor eufemismen en verhullend taalgebruik verandert niets aan het probleem, want de referent blijft dezelfde. Bij onze noorderburen is de term nieuwe Nederlanders ook al een tijdje in zwang. Ik geloof daar niet in, maar iedereen is vrij om te doen wat hij wil.

Dat OpenVLD volop de kaart van de politiek correcte taalzuivering trekt, kan de partij wellicht her en der wat bijkomende stemmen opleveren. Het kan de partij ook her en der wat stemmen doen verliezen. Politieke correctheid is immers een symbooldossier geworden, een fenomeen dat als hét symptoom bij uitstek wordt gezien van een nefaste neiging tot culturele capitulatie.