Nu Yves Leterme de Armeense genocide dan toch erkent wil Johan vande Lanotte het in zijn plaats niet meer over een genocide hebben. Karel de Gucht hangt ondertussen de stoere jongen uit: de Armeense genocide werd door geen Chinezen uitgevoerd, en de Armenen hebben geen dalai lama, dus kan hij het zich ook permitteren.

Laten we beginnen met Yves Leterme: helemaal ongeschonden komt hij toch niet uit het verhaal, want erg gehaast om te reageren op het verhaal van Ergün Top was hij (of zijn partij) niet. Was het verhaal werkelijk een complete kwakkel geweest, dan is het merkwaardig dat hij zo vlak voor de verkiezingen meer dan een dag liet gaan vóór hij met een reactie kwam, en dan alleen nog op een mondelinge vraag van Karim van Overmeire in het Vlaams Parlement. Mijn gok is daarom dat hij enkele hectische SMS-uurtjes achter de rug heeft om te beslissen wat hem het minste schade zou berokkenen: de Armeense genocide blijven ontkennen en enkele Turkse stemmen incasseren ten koste van zijn geloofwaardigheid, of toch maar erkennen wat niet ontkend kan worden, ten koste van diezelfde Turkse stemmen. Complicatie daarbij was ongetwijfeld dat kartelgenoot N-VA bij monde van Bart de Wever ondertussen al had laten verstaan dat er aan de Armeense genocide wat hen betreft niet getwijfeld kon worden.

De reactie van Karel de Gucht dan weer is bijzonder hypocriet voor wie niet van gisteren is. Zeker, dat «wat hij [Leterme] zegt, is een platte tsjevenstreek, die ik enkel kan verklaren door het feit dat hier meer Turken dan Armeniërs wonen,» was een correcte analyse, maar het zou hem sieren als hij in één adem ook eens zou vertellen hoe dat nu precies in mekaar zat met de dalai lama. Die is immers wel welkom in België, maar niet zo welkom dat hij zou moeten denken dat hij ons zomaar zou mogen komen bezoeken zonder eerst na te gaan of er misschien wel één of andere Belgische delegatie in China zou rondreizen op hetzelfde tijdstip. Het zijn immers niet alleen tsjeven die tsjevenstreken uithalen in dit land: het bekende verhaal van de boswachter en de stroper dus…

Johan vande Lanotte tot slot. Van een voorzitter van een partij die nog steeds meeheult met het communistische regime op Cuba kan je natuurlijk moeilijk een moreel verdedigbaar standpunt over wat dan ook verwachten, dus ook niet over de Armeense genocide. Maar wat zijn woordvoerster Vivi Lombaert uitkraamt verdient toch wel enige commentaar om te puntjes even op de i te zetten:

Of die feiten gekwalificeerd moeten worden als een genocide of een massamoord, is niet de essentie. Er zijn gruwelijke zaken gebeurd, waarbij heel veel mensen zijn omgekomen. Maar er moet vooral méér onderzoek naar gebeuren. […] sp.a roept Turkije op om een vrij onderzoek naar de massamoord toe te laten. […] Ons partijstandpunt is al jaren hetzelfde. Het is niet aan politici om over een label als genocide te beslissen, maar wel aan historici en internationale instellingen. Om dat vlak voor de verkiezingen opnieuw op te rakelen is toch een beetje goedkoop.

Ten eerste, of de feiten wel of niet een gekwalificeerd moeten worden als een genocide is wel degelijk essentieel, en volgt zelfs rechtstreeks uit de definitie van wat een genocide is. Om het met een slechte vergelijking te zeggen: je bent even dood of je nu op de bus omkomt of vermoord wordt, maar het verschil is wel degelijk essentieel, zowel voor de nabestaanden als voor de dader. En tijdens de holocaust zijn er ook gruwelijke zaken gebeurd en heel veel mensen omgekomen, maar de sp.a zal er zich wel voor hoeden over de holocaust een gelijkaardig standpunt in te nemen. Meer zelfs, zij waren één van de stuwende krachten om afwijkende standpunten over de holocaust bij wet strafbaar te maken!

Ten tweede: dat het onderscheid tussen genocide en massamoord wel degelijk de essentie is wordt door de loutere weigering van de sp.a om het woord genocide in de mond te nemen prachtig geïllustreerd. Als het verschil niet essentieel was geweest, waarom zou de sp.a er dan problemen mee hebben om de «massamoord» een genocide te noemen?

Ten derde: dat er méér onderzoek zou moeten gebeuren is een dooddoener die hier eigenlijk niet ter zake doet, maar de oproep aan het adres van Turkije om vrij onderzoek naar de Armeense genocide toe te laten is nogal hypocriet uit de mond van een partij die in eigen land vrij onderzoek naar de holocaust verboden heeft.

Ten vierde klopt het dat het niet aan politici is om te beslissen over een label als genocide, en daarmee haalt de sp.a eigenlijk zelf de wet op het negationisme onderuit, maar anderzijds kunnen politici dit niet voorwenden om hun handen in onschuld te wassen wanneer zij weigeren een genocide een genocide te noemen. Om het anders uit te drukken: zij hebben uiteraard wel het recht om de Armeense genocide te ontkennen, maar moeten dan wel niet komen klagen wanneer zij daarop aangesproken worden.

Ten vijfde: precies omwille van de vorige reden is het helemaal niet goedkoop deze kwestie voor de verkiezingen weer op te rakelen, maar uiterst relevant. De kiezer moet weten welk vlees hij in de kuip heeft wanneer hij naar de stembus trekt, en wanneer de sp.a zich ongemakkelijk voelt wanneer zij vlak voor de verkiezingen met deze zaak geconfronteerd wordt, betekent dit dat de partij zelf beseft dat haar standpunt niet helemaal zuiver op de graat is. Of beter gezegd: helemaal niet zuiver op de graat.

Ten zesde en ten slotte wat de sp.a betreft: over de globale opwarming bestaat er in de wetenschappelijke wereld heel wat meer controverse dan over de Armeense genocide, maar dat heeft de partij er de laatste maanden niet bepaald van weerhouden over die globale opwarming bijzonder straffe uitspraken te doen.

Wat zowel Yves Leterme als Johan vande Lanotte in deze zaak in de problemen brengt is natuurlijk de wet op het negationisme. Die wet had er nooit mogen komen precies omwille van één van de redenen die Vivi Lombaert aanhaalde, en om dezelfde reden mag ook het ontkennen van de Armeense genocide in België niet strafbaar gemaakt worden. Erger is het echter wanneer een partij, die anders graag haantje-de-voorste speelt om andere partijen aan de schandpaal te nagelen omwille van ondemocratische trekjes, alle moraliteit even aan de kant schuift in de hoop wat stemmen te kunnen halen bij zelfgemaakte snel-Belgen. Jaren geleden schreeuwde de sp.a nog moord en brand wanneer iemand durfde te beweren dat in Vlaanderen allerlei buitenlandse problemen geïmporteerd werden via de immigratie van de laatste jaren, vandaag past die partij echter haar programma en discours over een buitenlands probleem aan precies om die reden. Een cordon sanitaire rond de CD&V is misschien dan toch niet nodig, rond de sp.a wel. Maar dat is eigenlijk al jaren zo.

En nu maar wachten of Tom Lanoye & Co zich in deze kwestie, net zoals in het hoofddoekendebat, óók zullen laten horen...