"De Mensen", Volgens De Vakbond
From the desk of Jos Verhulst on Mon, 2008-06-16 13:55
Daar
zijn ‘de mensen’ weer. Wat zijn precies hun problemen?
Nu
is mijn eigen vermogen aan de lage kant, en ik voel me dus niet op korte
termijn door ‘de mensen’ van de vakbond geviseerd, al weet je maar nooit. Maar
niettemin: wat is de implicatie van zo’n kreet, waarachter zo zelfverzekerd
wordt opgestapt? Mij besluipt de indruk: hier marcheert een dievenbende.
Noteer
dat ‘de mensen’ niet opstappen achter de slogan: “Belast de onrechtmatig verkregen vermogens”.
Voor
alle duidelijkheid: ter ondersteuning van laatstgenoemde slogan zou ik òòk niet
opmarcheren. Belastingen dienen immers niet om onrecht te herstellen. Wie
onrechtmatig een vermogen heeft verworven, kan worden aangeklaagd, een
onderzoek vindt plaats, en indien diefstal en oplichterij worden bewezen, dient
een sanctie te volgen plus schadeloosstelling van de gedupeerden. Laten de
wetten de onrechtmatige opbouw van vermogens toe? Dat men dan de wetten
verandere. Belastingen horen in dit verband niet te worden geheven.
Maar
afgezien hiervan: ‘de mensen’ vinden dat de eigenaars van een hoog vermogen per definitie moeten worden belast, of
dat vermogen nu op rechtmatige wijze tot stand kwam of niet. Wanneer
bijvoorbeeld iemand een product of een dienst voortbrengt, waarvoor allerlei
volk vrijwillig fors wil betalen, dan ontstaat een hoog vermogen dat volkomen
billijk werd verworven. “Belasten!”,
eisen dan ‘de mensen’. Daarmee bedoelen ze: beroven met inzet van staatsgeweld.
Welke
argumenten kunnen ze inroepen om de door hen voorgestane roof te verantwoorden?
Hun BHV-slogan doet vermoeden, dat ‘de mensen’ diefstal door de staat niet als
roof beschouwen. Dit echter is een misvatting. Een moord blijft een moord, ook
als ze door een staatsmacht wordt gepleegd, en hetzelfde geldt voor diefstal.
Een moord die door een meerderheid
zogenaamd democratisch wordt gelegitimieerd, is nog altijd voor honderd
procent een moord, en een diefstal die door een democratische meerderheid wordt
gewenst, blijft nog altijd zuivere diefstal. Staat noch meerderheid kunnen aan
het morele karakter van een handeling of een maatschappelijk mechanisme een
iota veranderen. Een wet die een immorele handeling billijkt maakt zo’n
handeling niet moreel. Nee, zo’n wet is zelf immoreel.
Maar
moeten we dan niet ‘solidair’ zijn? Hoe zit het met de ‘warme samenleving’ en
haar ‘solidariteit’? Moet de rijke niet ‘solidair’ zijn met de arme?
Wat
betekent dat eigenlijk: ‘solidariteit’?
Het
woord ‘solidariteit’ heeft drie verschillende betekenissen of connotatievelden,
en die worden door ‘de mensen’ door elkaar gehaald, ter verantwoording van de
collectivistische inbeslagname van andermans goed.
Met
‘solidariteit’ kan vooreerst de bereidheid worden aangeduid van een menselijk
individu, om zich te laten raken door andermans leed en uit vrije keuze bij te
dragen tot de leniging van die nood. Vroeger sprak men van ‘naastenliefde’ maar
iedereen begrijpt dat zulks een christelijke uitdrukking is, en als dusdanig
grondig verdacht. Deze naastenliefde ofte ‘solidariteit I’ leidt inderdaad naar
een ‘warme samenleving’. De enige échte samenleving is immers het onzichtbare
weefsel van betrokkenheid dat individuele mensen in vrijheid en zonder dwang
voor elkaar opbrengen.
Er
bestaat ook een ‘solidariteit II’, die heerst tussen mensen die deelgenoten
zijn in een gezamelijk verzekeringssysteem. Mensen kunnen onderling vrije
verzekeringsovereenkomsten afsluiten, tegen ziekte en ongeval bijvoorbeeld; en
wie getroffen wordt door het noodlot kan dan rekenen op de contractueel
overeengekomen ‘solidaire’ steun. Dit verzekeringswezen is één van de grootste
menselijke uitvindingen. Hoewel ‘solidariteit II’ verschilt van ‘solidariteit
I’ doordat hier de hulp op basis van een overeenkomst wordt geleverd, en niet
op basis van de directe bereidheid van de ene om in te gaan op de onmiddelijke
nood van de andere, berust ook ‘solidariteit II’ op de individuele menselijke
vrijheid, in de mate dat het verzekeringscontract uit vrije wil werd aangegaan.
Tegenover
‘solidariteit I’ en ‘solidariteit II’ staat dan de ‘solidariteit III’ van ‘de
mensen’. Het centrale kenmerk van ‘solidariteit III’ is de dwang. Volgens ‘de
mensen’ moet solidariteit afgedwongen worden met in georganiseerd verband
gepleegd geweld, waarbij de staat als organisatie fungeert en de middelen van
de staat als wapen wordt ingezet. ‘Solidariteit III’ is het groepsgewijs
beroven van rechtmatig verworven bezit door de naijverigen en afgunstigen. Maar
dat klinkt brutaal en zou verzet oproepen. Ideologische controle is de vorm van
onderdrukking met de voordeligste verhouding tussen kosten en baten. Dus
creëert men het memetisch concept van de ‘solidariteit’. Een meme is een term
of uitdrukking die connotaties oproept met logisch incompatibele begrippen, en
daardoor het denken verlamt. Tegelijk dient de meme als kristallisatiepunt voor
redeloze driften, zoals bijvoorbeeld jaloersheid, met behulp waarvan de
ideologische controle wordt geïnstalleerd.
De
‘solidariteit’ van ‘de mensen’ is zo’n meme. Enerzijds omvat die ‘solidariteit
van type III’ het element van dwang: de transfer wordt met staatsgeweld
afgeperst (wat met de ontsmette term ‘belasten’ wordt aangeduid). Maar
anderzijds wordt in de propaganda rond deze ‘solidariteit III’ toch voortdurend
gerefereerd naar ‘solidariteit I’ en solidariteit II’. Men spreekt in verband
met ‘solidariteit III’ bijvoorbeeld voortdurend over de ‘warme samenleving’.
Maar dwang leidt niet tot een warme samenleving, wel integendeel. Indien mensen
de staat als dwangmiddel inzetten om elkaars rechtmatig bezit ten bate van allerlei
vermeende goede doelen weg te roven, belandt men niet in een warme doch in een
ijskoude samenleving. We zien dit rondom ons. Maatschappelijke warmte en
betrokkenheid hebben als essentiële eigenschap, dat ze enkel in vrijheid tot
stand kunnen komen. Een gift kan ‘warm’ zijn, maar een roof nooit; en geven is
iets wat per definitie, door zijn aard zelf, in vrijheid gebeurt.
Maatschappelijke warmte is de vrucht van moreel handelen, en moreel handelen is
door de aard der zaak alleen in vrijheid mogelijk. Wie zich durft uitspreken
tegen de ‘solidairteit III’ die door ‘de mensen’ wordt gepredikt, wordt meteen
bestempeld als een asociale fascist die de pensioenen en de ziekteverzekering
wil afschaffen. Maar verzekeringstelsels rond ouderdom of ziekte betreffen
‘solidariteit II’, en niet de valse dievensolidariteit die wordt voorgestaan
door ‘de mensen’. De leugen van deze laatsten schuilt in wezen hierin, dat ze
de natuur van hun eigen valse ‘solidariteit’, die neerkomt op diefstal en roof,
verbergen door te refereren naar de aantrekkelijke en menselijke aspecten van
‘solidariteit I’ en ‘solidariteit II’, die op de vrije wilsbesluiten van
soevereine échte mensen zijn gebaseerd.
De door de vakbonden gepromote solidariteitsmeme combineert de logisch
onverenigbare elementen van enerzijds dwang en anderzijds moraliteit, die
onverenigbaar is met dwang doch integendeel vrijheid van keuze vooronderstelt.
Die logische onsamenhangendheid van memes is zoals gezegd hun definiërend
kenmerk: memes zijn logisch inconsistente en dus inhoudloze pseudo-begrippen,
en die fungeren als vector voor allerhande emoties (in casu vooral naijver en
afgunst) die men in functie van één of andere agenda wenst te mobiliseren.
Op
9 juni betoogden ‘de mensen’ hier ter stede. Daags nadien op 10 juni was het
zogenaamd ‘Tax Freedom Day’ (TFD). Dat betekent dat de modale Belg tot 9 juni
van het jaar werkt om zijn belastingen te betalen; pas vanaf 10 juni mag hij de
opbrengsten van zijn inspanningen zelf houden. Dat is een Belgisch cijfer. Voor
de Vlaming valt TFD uiteraard een hele poos later, gezien de communautaire
‘solidariteit’. Herinnert u zich nog, dat de pensioenen in Franstalig België
hoger liggen dan in Vlaanderen, omdat in Vlaanderen veel minder mensen voor de
staat werken? In Zwitserland valt TFD op 14 april. Ruw geschat mag men
aannemen, dat de Vlaming in vergelijking met de Zwitser zo’n bijkomende
tweeëneenhalve maand per jaar als slaaf voor de staat moet werken. Toch is
Zwitserland zeker even welvarend als Vlaanderen, hoewel het land door de natuur
minder is begunstigd. Wat betekent dat verschil? Het komt hierop neer, dat de
Vlaming per werkweek een dag langer arbeiden moet, louter en alleen om het
efficiëntie-deficit van de Belgische versus de Zwitserse ‘Obrigkeit’ te
financieren. Rudy Aernoudt, toch een vrome belgicist, liet in een interview met
Trends (09-05-2007) weten: “als de Belgische openbare sector even
efficiënt werkt als de middelmaat van Europa (en dat is niet ambitieus), dan
zou dat 1000 euro per burger opbrengen“. Per burger, niet per belastingbetaler; het gaat om 10 miljard euro.
Ten opzichte van de Europese middelmaat,
niet ten opzichte van Zwitserland. Men mag bovendien gerust aannemen dat
ook door de Zwitserse staat grote hopen belastingsgeld worden verbrast; men
weet dit omdat in Zwitserland niet lang geleden nog campagnes tegen
staatsverspilling werden gevoerd. En zelfs een staat als de Zwitserse neemt nog
zeer vele taken voor zijn rekening die in werkelijkheid veel efficiënter in
vrijheid kunnen waargenomen worden.
Nog
eens: genoemde slavenarbeid die wij moeten verrichten, à rato van één werkdag
per week, betreft niet de totale verspilling door de Belgische staat, maar
enkel de méérverspilling door België ten opzichte van Zwitserland. Alleen om
dit surplus in spilzucht, deze supplementaire ‘solidariteit’ te financieren,
moet de modale Vlaming een aanzienlijk aantal jaren van zijn werkend leven
opofferen.
Maar
ziet u, dit is geen probleem voor ‘de mensen’. Die houden zich niet bezig met
‘gekrakeel’ over dit soort trivi’s. Integendeel, hoe vetter de staat, hoe omvangrijker
het wingewest, en hoe groter de kaas, hoe meer muizen zich binnen die kaas
kunnen vestigen. Nee: essentieel voor ‘de mensen’ is, dat de plundering door de
staat van de ‘hoge vermogens’ wordt uitgebreid, ongeacht of die hoge vermogens
op rechtmatige wijze tot stand kwamen of niet. En na de ‘hoge vermogens’ volgen
de wat minder hoge vermogens, zeker weten. Want ‘solidariteit’ van type III,
die kan er volgens ‘de mensen’ nooit genoeg zijn.
Sociale zekerheid
Submitted by Luc Van Braekel on Tue, 2008-06-17 11:32.
Een zeer goed artikel dat (onder meer) ons systeem van sociale zekerheid tot zijn juiste proporties herleidt. In onze media zijn er niet veel taboes meer, maar de onaantastbaarheid en de vermeende suprematie van ons systeem van sociale zekerheid wordt nooit of nimmer in vraag gesteld in onze media. Wie het toch durft doen, wordt meteen als een extremist, een outcast of een halve gare bestempeld.
Ik zou ons systeem van sociale zekerheid als volgt analyseren en herleiden tot zijn vier kenmerken:
1) Het is, zoals elk verzekeringssysteem, een herverdeling van risico. Daar is op zich niets mis mee.
2) De verzekeraars zijn geen commerciële instellingen, maar private non-profit-organisaties (mutualiteiten, kassen) of staatsinstellingen (hulpkassen). Vaak hebben deze organisaties structurele bindingen met politieke partijen en vakbonden.
3) Het is een verplicht systeem, men kan en mag er zich niet aan onttrekken. Of dit verantwoord is, is voor discussie vatbaar. Verhofstadt verdedigde in zijn Burgermanifesten het fundamentele recht van de burger om uit de staat te stappen. Uit het systeem van sociale zekerheid stappen en de daarmee gepaarde risico's zelf dragen of langs alternatieve wegen verzekeren, zou een optie moeten zijn. De verplichte autoverzekering (dekking burgerlijke aansprakelijkheid) is een voorbeeld van een andere, wettelijk verplichte verzekering, die echter door de commerciële privé-bedrijven gerealiseerd wordt.
4) Naast de risico-herverdeling, is er ook een inkomensherverdelend aspect. De premie die de burger betaalt is (meestal lineair) afhankelijk van het inkomen, maar de rechten die men daardoor verwerft zijn niet altijd afhankelijk van het gedekte risico of van de rechten die men verwerft. Bij een gewone verzekering is dit wel het geval, bij onze sociale zekerheid niet. Het verschil komt neer op inkomensherverdeling, iets wat eigenlijk weggelegd is voor de inkomstenbelasting.
Deze opdeling in vier componenten lijkt mij nuttig voor de discussie. Elk afzonderlijk beschouwd zijn er voor elk van deze vier punten wel verantwoorde argumenten pro aan te voeren. Een verplichte verzekering is bijvoorbeeld op zich niet altijd onverantwoord, denk aan de autoverzekering. Een inkomensherverdeling kan in zekere mate en voor sommige doeleinden ook verantwoord zijn. De combinatie van de vier elementen in ons huidige systeem van sociale zekerheid zorgt er echter voor dat de nadelen elkaar versterken, dat er een systeem ontstaat dat haast een doel op zichzelf wordt, en dat de structurele partners een staat in de staat worden.
Ik heb hier uiteraard enkel één aspect van het bovenstaande artikel besproken, namelijk de verplichte "solidariteit" in de sociale zekerheid, zonder het nog maar over de rol van de vakbonden of over de vermogensbelasting te hebben.
Briljant artikel
Submitted by Michaël Bauwens on Tue, 2008-06-17 10:48.
De vakbonden, hun 'solidariteit' en hun 'bezorgdheid om de mensen' fijntjes in hun blootje gezet (no pun intended). Briljant, absoluut briljant.
Zwitserland # 2
Submitted by marcfrans on Mon, 2008-06-16 17:14.
@ George2
1) De heer Verhulst heeft op zeer duidelijke wijze drie verschillende betekenissen van het begrip "solidariteit" uiteengezet. Solidariteit I zouden we echte solidariteit kunnen noemen, want die berust op vrije wil en naastenliefde. Solidariteit II is een soort van technische solidariteit, die berust op contractuele overeenkomsten. En solidariteit III, die van de belgicistische vakbonden, is een soort van georganiseerde roof die uiteindelijk berust op afgunst en die niet terugdeinst voor straatgeweld en dus 'mob rule'. Verhulst maakt dan verder een vergelijking met Zwitserland om te illustreren dat een substantieel deel van Belgische belastingen overeenkomt met economische verspilling die direct resulteert uit de georganiseerde roof van Solidariteit III.
2) Uw opmerking, dat de vakbonden niet geinteresseerd zijn van hun (financieel) kapitaal in Zwitserland aan te spreken om effectief Solidariteit-I te tonen tegenover Somaliers, is terecht gemaakt. Maar, het kan toch niet verbazen dat speciale belangengroepen (zoals vakbonden) die Solidariteit-III prediken en afdwingen, dat die geen interesse kunnen vertonen voor Soldariteit-I. Het fenomeen van een 'dief' die zijn buit zou weggeven is immers uiterst zeldzaam.
3) Een punt van verschil tussen ons. Het is waar dat men de betaalde belastingen als een "koek" zou kunnen beschouwen, en dus een koek die verder verdeeld kan worden. Maar die belastingsopbrengsten zijn geen "kapitaal". Zij vormen geen waardevolle activa waarop verder nieuw inkomen zou kunnen berusten, TENZIJ ze zouden aangewend worden voor investeringen die nieuw inkomen kunnen genereren voor diezelfde Belgische belastingsbetalers. "Solidariteit" met Somaliers valt daar niet onder. Het is ook zeer dubieus van te denken dat het transfereren van financieel kapitaal van Belgische vakbonden in Zwitserland naar "arme Somaliers" echt veel zou kunnen doen om het lot van die Somaliers te kunnen verbeteren. Om dat lot te verbeteren moet men de Somali 'cultuur' kunnen veranderen, en dat gaat men niet kunnen doen zonder de een of andere vorm van militaire dwang die totalitaire machtsstructuren doorbreekt. Daarvoor zijn de multicul geesten in Belgie helemaal niet klaar. Ik meen dus dat men de argumentatie tegen de (misbegrepen) Solidariteit-III van de Belgische vakbonden moet laten berusten op het argument van de georganiseerde roof van Belgische belastingbetalers (zoals Verhulst doet), en er best geen arme Somaliers bij betrokken moeten worden.
Zwitserland
Submitted by George2 on Mon, 2008-06-16 16:10.
Misschien kunnen de vakbonden eens solidair zijn met hun medemens die in Somalie ligt te creperen door de miljarden die ze hebben staan in Zwitserland aan te spreken. Maar ja, zulke zin voor realiteit wordt door de vakbonden als "een slag onder de gordel" ervaren.
Elk jaar betalen wij belastingen. Die vormen een koek waarvan kan gegeten worden. Een deel van die koek gaat inderdaad naar het betalen van inproductiviteit in overheidsdiensten (veroorzaakt door luiheid, mismanagement, stakingen, slechte wil etc.) en een aantal mensen die niet willen werken. Ondertussen zijn er ook een aantal mensen in de derde en vierde wereld die ook graag van de koek willen meeëten. Volledig terecht.
De koek is het kapitaal. Ik heb tot nu toe geen enkele vakbond gehoord die zei: "laten wij nu eens solidair zijn met onze arme medemens in de derde en vierde wereld en wat minder staken, meer productief zijn zodat een deel van het kapitaal dat ter beschikking wordt gesteld door Belgische belastingsbetaler naar de armsten onder de armen kan gaan. Laten we ook een deeltje van onze eigen miljarden in Zwitserland ter beschikking stellen aan deze mensen." Neen. De vakbonden willen nog meer koek hebben. En aan solidariteit met de armsten denken ze gewoon niet. Die koek is hun eigendom. Dat is hun kapitaal. En tracht niet daaraan te raken. Over kapitalisme gesproken!!! Inderdaad, hoe walgelijk degoutant het gebruik van het woord 'solidariteit' kan zijn.
De vakbonden houden hun armen stevig rond hun deel van de koek geklemd zonder ook maar één morzel te willen delen. De armen onder de armsten moeten maar ergens anders aankloppen. Heeft iemand ook maar enig idee hoeveel die hoge vermogens nu al aan die allerarmsten betalen zonder dat er ook maar enige wet dit aan hen vraagt? En nu willen de vakbonden ook dat stuk nog voor zich opeisen. Leve de solidariteit met mijn zakken en laat de rest maar creperen! Dit wordt zefs geen kapitalisme meer genoemd.
comparative anatomy
Submitted by Figaretto on Mon, 2008-06-16 14:58.
Blijkbaar, dr. Verhulst, beperkt uw anatomische kennis zich niet tot biologische of daaraan verwante domeinen maar slaat allesbehalve een mal figuur op taalkundig gebied.
Uw ontleding van het woord "solidariteit" is van een dergelijke klasse dat het mij duidelijk wordt waarom u zelden of nooit door "de gazetten" wordt gevraagd voor commentaarstukken.
En "de mensen" van de officiële vakbonden zullen u ook wel niet uitnodigen op hun nieuwjaarsreceptie.
Prachtig artikel ; bedankt.
Beroep op ethiek in conflict met voorgaande publicaties?
Submitted by Piet De Pauw on Sun, 2012-11-04 16:01.
Prachtig artikel . Proficiat.
Is het mogelijk dat er toch een probleem zou zijn ivm consistentie met andere publicaties?
Dit artikel werd bij mijn weten nooit gepubliceerd of vermeld op dit forum of op de website van www.democratie.nu Waarom?
Zoals ik het begrijp reageert Jos Verhulst hierin verontwaardigd op het feit dat vakbondsmensen de hoge vermogens willen belasten.
"essentieel voor ‘de mensen’ is, dat de plundering door de staat van de ‘hoge vermogens’ wordt uitgebreid, ongeacht of die hoge vermogens op rechtmatige wijze tot stand kwamen of niet. En na de ‘hoge vermogens’ volgen de wat minder hoge vermogens, zeker weten. Want ‘solidariteit’ van type III, die kan er volgens ‘de mensen’ nooit genoeg zijn."
Ik probeer deze tekst nu in verband te brengen met de ideologie die sommigen van democratie willen maken:
"De bevolking kan gelijk wat beslissen. Al wat beslist wordt door de bevolking is per definitie OK.", ma.w. ook tegelijk ethisch
Gesteld nu dat de ""De Mensen", Volgens De Vakbond", de "de plundering door de staat van de ‘hoge vermogens’ willen uitbreiden, ongeacht of die hoge vermogens op rechtmatige wijze tot stand kwamen of niet.",
en dat de optocht door de vakbond door de straten van Antwerpen waarin zij hiervoor opriepen, gewoon gezien dient te worden in vrije meningsuiting?
Daarna volgt een stemming door de bevolking.We weten niet op voorhand wat de uitslag van deze stemming zal zal.Maar:- is het niet mogelijk voor die stemming uit te komen voor jouw standpunt: "de plundering door de staat van de ‘hoge vermogens’ willen uitbreiden, ongeacht of die hoge vermogens op rechtmatige wijze tot stand kwamen of niet.",, ook al is Jos Verhulst hiermee niet akkoord? - gesteld dat de stemming door de bevolking zo is, dat de meerderheid van de bevolking kiest voor "de plundering door de staat van de ‘hoge vermogens’ willen uitbreiden, ongeacht of die hoge vermogens op rechtmatige wijze tot stand kwamen of niet.",
dan zou er volgens deze ethiek toch geen probleem zijn?
Een belangrijk onderscheid dat Jos hier maakt is of het vermogen op legale wijze (vrije overeenkomsten) of niet-legale wijze (stelen) werd verworven.Ik kan me vergissen, maar het lijkt erop dat de verontwaardiging van Jos Verhulst gegrond is op de ethische basis: "je zult niet stelen". Dit is namelijk de ethiek die tussen twee mensen geldt.Indien je deze ethiek toepast op wat de vakbonden hier zeggen, heeft Jos 100% gelijk, en is zijn verontwaardiging terecht want het gaat in tegen de ethische principes die in een samenleving gelden tussen individuen.Laten we nu eens kijken welke ethiek wordt verdedigd door Jos Verhulst in het boek: "Directe democratie: feiten, argumenten en ervaringen omtrent het referendum. (2007)"In het boek "Directe democratie: feiten, argumenten en ervaringen omtrent het referendum. (2007)" verdedigt Jos dat ALLES wat het volk beslist OK is (maw de ethiek wordt bepaald ad hoc door een meerderheidsstemming, en ethische regels kunnen naar hartelust met elkaar conflictueren). Bv op individueel vlak geldt ethische regel A tov een individu X. Wanneer collectieve beslissingen worden genomen geldt ethische regel "het omgekeerde van A" tov hetzelfde individu X. De vakbonden proberen hier gewoon de publieke opinie te overtuigen van hun standpunt. Er is bovendien vrije meningsuiting. Wie kan daar nu tegen zijn?De actie van de vakbond kadert gewoon in een poging van deze mensen de publieke opinie te overtuigen.Eens "de mensen" hebben gestemd, of dit nu via representatieve of direct democratische weg is lijkt me niet relevant, is dit toegelaten."Plundering van de staat" wordt dan plots "de ethische plicht van elke burger de belastingen te betalen die op billijke wijze zijn bepaald - want bepaald door een stemming meerderheid vs minderheid".In dit geval lijkt de verontwaardiging en het artikel van Jos Verhulst "De Mensen", Volgens De Vakbond ( From the desk of Jos Verhulst on Mon, 2008-06-16 13:55 http://www.brusselsjournal.com/node/3341)op ethische gronden in conflict te zijn met de ad hoc ethiek die hij in het boek "Directe democratie: feiten, argumenten en ervaringen omtrent het referendum. (2007)" promoot, en om in overeenstemming te zijn met dit boek is het niet meer dan een standpunt voor of tegen, waarbij beide posities van hetzelfde ethische niveau zijn. De Samenleving die hierit voorkomt is een samenleving met ingebouwd ethisch conflict. En dit is inderdaad wat zich voordoet in de huidige samenleving.